1925-ci il Ü.Hacıbəyov lad-nəzəriyyə tədqiqatlarının strateji xəttini müəyyənləşdirir:

-"Mən Azərbaycan xalq musiqisinin əsaslarını öyrənmək işinə 1925-ci ildə başlamışam. Seçdiyim bu mövzuya dair nə bir ədəbiyyat, nə xüsusi elmi əsərlər, nə də başqa bir vəsait olmadığına görə, mən ancaq öz şəxsi müşahidələrimə, apardığım diqqətli tədqiqatın nəticələrinə və Azərbaycan xalq musiqisinin bütün nümunə və formalarının dərin təhlilinə əsaslanmağa məcbur oldum". Bununla belə aydın görünür ki, 1925-ci ildən tədqiqatın mövzu istiqaməti tam surətdə müəyyənləşdirilir, təhlil və araşdırmalar artıq elmi səviyyədə aparılır. Dəqiq müşahidələrin müqabilində, bəstəkar mühüm əhəmiyyət kəsb edən nəticəyə gəlir; Ü.Hacıbəyov yazırdı: "Azərbaycan xalq musiqisi bir sıra tarixi səbəblərə görə xüsusi bir sistemə malikdir və tamamilə formalaşmış bir incəsənətdir..."9

"Sistemləşdirmə" üsul-qaydalarının "Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları"nda tətbiqi bəstəkarın illər boyu apardığı təhlil və araşdırmalar yolunun mətləb-məqsədlərindən biri idi.

Musiqisi sərhədlərdən çox uzaqda səslənən, eyni zamanda qonşu xalqların musiqi həyatına maraq göstərən Ü.Hacıbəyov, bu sıradan Uspenskinin "Şeşmakom" adı ilə nəşr edilmiş Türküstan makomları ilə tanış olur. 11 fevral 1925-ci il "Kommunist" qəzetəsində N3410 makomların izahının verilməsi ilə kifayətlənərək, bu haqda özünün qənaətli rəylərini bildirir - Ü.Hacıbəyov qəzet səhifələrində bir daha Şərq musiqisində Azərbaycan ladlarının tam müstəsnalığını etiraf edir.

1926-cı ildə elmi-nəzəri baxımdan mühüm əhəmiyyət kəsb edən iki məqalə ("Maarif və mədəniyyət" jurnalı N5 və N6) dərc edilmişdir, - "Şərq musiqisi və Qərb musiqi aləti"11 və "Şərq musiqisi haqqında Qərb alimlərinin təfsiri". 12 Məzmun etibarilə hər iki məqalədə Şərq musiqisinə dair elmi və sənət haqqında məlumatlar verilir. Ərəb, İran alim-musiqişünaslarının məqam-muğam sənəti və alətşünaslıqla bağlı səs sisteminə aid tablolar və s. "Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları" kitabına, haqqında danışılan məqalənin müəyyən parçaları daxil edilmişdir.

1928-ci il Ü.Hacıbəyov yaradıcılığının mühüm həddinə çatmış, artıq lad nəzəriyyəsi istiqamətində aparılan tədqiqatlar, nəzəri ümumiləşmələr elmi əsaslanmalarda öz əksini tapır.

"Bakinski raboçi" N54, 70, "Kommunist" N60, N65 qəzetlərində bildirilir ki, mart ayının 3, 10, 20 və 26-sı Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının binasında Dərulmusiqinin prorektoru Ü.Hacıbəyovun "Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları" haqqında məruzənin oxunuşu olacaqdır".13 İki hissədən ibarət olan məruzənin müzakirəsi martın 26-na təyin edilmişdi. Dinləyişdə musiqi mütəxəssisləri, Azərbaycan Dövlət Universitetinin professorları, bir sıra partiya və ictimai işçilər iştirak edirdilər.

Hesabat məruzəsi bəstəkarın son illərdə (1925-1928) elmi fəaliyyətinin şərhi idi. Lad-nəzəriyyə metodoloji xəttinin təyinləşməsi, nəzəri-işlənmə prinsiplərinin formalaşma prosesinin işıqlandırılması, aparılan geniş müzakirələrdə Ü.Hacıbəyovun müfəssəl izahatları, məntiqi dəlillərin musiqi nümunələri ilə müşayiət olunması dinləyicilərdə canlı təəssürat yaradır, inandırırdı.

Haqqında danışılan çıxış və 24 may 1929-cu ildə xüsusi təşkil olunan Şərq konsertində ilk dəfə ifa olunan Ü.Hacıbəyovun "Aşıqsayağı" triosu - Azərbaycan kamera instrumental janrının incisi ilk -bəstəkarlıq və elmi yaradıcılığının mühüm mərhələsi kimi musiqi ictimaiyyəti arasında böyük rezonansa səbəb olmuşdu.

20-ci və 30-cu illərdə, sənətkarlıq baxımından bəstəkarın musiqi dil-üslubunun formalaşması müşahidə olunur. Yeni üsul - imkan vasitələri Ü.Hacıbəyovun "Aşıqsayağı"nda öz təzahürünü tapır.