Ə.Ağaoğlu aşıqları "əsl xalq artistləri" adlandırır və göstərir ki, bu adı onlara xalqın özü vermişdir. Müəllif aşıqların - bu xalq artistlərinin professionallıq xüsusiyyətlərinə malik olmalarına diqqəti cəlb edir. O, ölkəni oymaq-oymaq dolaşan bu aşıq dəstəsinin tərkibinin dörd nəfərdən ibarət orkestr adlandırır və onların hər birinin daşıdığı ifa funksiyasının təsnifini verir: onlardan ikisi sırf musiqiçidir, biri dəfdə çalır, digəri züyçüdür. Züyçü birincilərin ifasına uyğun olaraq balabanda takt tutur, onların səsinə səs verir.

"Orkestrdə" rolların bölüşdürülməsini təfsir edərkən ə.Ağaoğlu rusdilli oxucuların təsəvvürünə aydınlıq gətirmək üçün ön planda çıxış edənləri aşağıdakı şəkildə təqdim edir: birinci rolları üç simli, tara bənzər (saz) alətdə çalan skripaç və tütəkdə çalan fleytist ifa edirlər. Lakin tütəyin zurna ilə heç bir ümumi oxşarlığı yoxdur: onun səsi incədir, yumşaqdır və sazla unison çalır. Bu iki musiqiçi eyni zamanda oxuyandır. Onlar birgə və ayrıca oxuyur, çalır və oynayırlar. Lakin onların rəqsi geniş olmayıb, əksinə, yumşaq və rəvan tövrlə musiqinin taktına, vəzninə uyğun ayaqların hərəkətindən ibarət olur.əsas, baş artist eyni zamanda bütün orkestrə dirijorluq edərək səhnəyə fleytaçı - balabançı ilə birlikdə çıxır, camaatı salamlayır və hər hansı müəyyən bir nəsihətamiz, dini və yaxud əxlaqi məzmunlu şe'ri deklomasiya ilə oxuyur və sonrakı təhkiyəsində yalnız şe'rin ideyasını inkişaf etdirir. Dinləyici kütləsi bununla da ifanın məzmunu haqqında qabaqcadan xəbərdar olur. Təhkiyənin özü növbə ilə monoloq və yaxud dialoq forması kəsb edir, duet və yaxud solo şəkli alır; duet və ya solo sazın və tütəyin müşayiətilə oxunur, təhkiyənin arası tez-tez rəqslərlə və yaxud nağıletmə ilə kəsilir, bə'zən hər iki artist birgə oynayır və həm də qollarının dirsəklərilə bir-birinə dayaq dururlar ki, sazda və tütəkdə çalmaq hər ikisinə qolay olsun; təklikdə rəqs edən aşıq çalğısını kəsir, rəqs etməyən isə oturub çalğını davam etdirir.

Göründüyü kimi,ə.Ağaoğlu öz dövründə aşıq sənətinin bütün ifaçılıq incələliklərinin və təfərrüatının bilicisi kimi çıxış edərək ziyalıları, xüsusilə xalq müəllimlərini xalq yaradıcılığının bu çox mühüm sahəsinə xüsusi diqqət verməyə ruhlandırmaq üçün özü nümunə göstərir. O, bu sənətin sənətkarlıq və ifaçılıq xüsusiyyətlərinə diqqəti cəlb etməklə yanaşı, aşıq poeziyasının məzmun və mündərəcə tərəfinə də maraq təlqin edir. Müəllif göstərir ki, aşıq poeziyasının mərkəzində əsas e'tibarilə məhəbbət sərgüzəştləri durur və xalq yaradıcılığının bütün formalarında, o cümlədən əfsanələrdə, rəvayətlərdə, satira, oda, pastoral və yaxud həyatın mühüm hadisələrinə yazılmış şe'rlərdə aşiqanə motivlər tərənnüm edilmişdir.

ə.Ağaoğlu əsrin əvvəllərində Azərbaycanın bir sıra bölgələrində aşıq sənətinin daha geniş yayıldı ını qeyd edir. O yazır ki, Zaqafqaziyada bə'zi kəndlər və oymaqlar bu sənətin beşiyi kimi şöhrət tapmış və onlarda aşıqlıq nəsildən-nəslə keçərək irsi, ən'ənəvi bir hal almışdır. Müəllif Şuşa uyezdinin Gülablı kəndinin aşıq sənətinin inkişaf etdirilməsində xüsusi rolunu yüksək qiymətləndirir. Onun fikrincə, elə bir onillik olmamışdır ki, onun ərzində bu kənd aşıq sənəti sahəsində məşhur bir sənətkar yetişdirməsin.