УСТАДЛАРЫМЫЗЫН ХАТИРЯСИНЯ
ХАТИРЯМДЯ ЙАШАЙАН СЯНЯТКАР
Яминя АББАСОВА (Тунжай)
Search

УСТАДЛАРЫМЫЗЫН ХАТИРЯСИНЯ
ХАТИРЯМДЯ ЙАШАЙАН СЯНЯТКАР
Яминя АББАСОВА (Тунжай)
ГАРА ГАРАЙЕВ ЩАГГЫНДА ХАТИРЯЛЯРИМ
Имруз ЯФЯНДИЙЕВА
ГАРА ГАРАЙЕВИН АЗЯРБАЙЖАН МУСИГИ МЯДЯНИЙЙЯТИ ДЮВЛЯТ МУЗЕЙИНИН ФОНДУНДА САХЛАНЫЛАН ШЯХСИ КИТАБЛАРЫНДА ГЕЙДЛЯРИ
Алла БАЙРАМОВА
Г.ГАРАЙЕВ ЙАРАДЖЫЛЫЬЫНДА НИЗАМИ ЭЯНЖЯВИ ИРСИНИН РОЛУ ВЯ ЙЕРИ
Фярман РЗАЙЕВ
КАМАЛ ДА ЭЮЗЯЛДИ, ЖАМАЛ ДА ЭЮЗЯЛ
Теймур БЦНЙАДОВ
МАЩИР СКРИПКАЧЫ (Азад ЯЛИЙЕВ - 80)
Мялейкя ЯЩЯДЗАДЯ
ЕМИН САБИТОЬЛУ – 70
Жейран МАЩМУДОВА
АСАН РЕФАТОВУН ШЯРЯФЛИ ЮМРЦ, АЖЫ ТАЛЕЙИ
Яли ШАМИЛ

 


Бу бир айдын щягигятдир ки, тарихимиз ясрляр бойу фялсяфи, тарихи бир йол кечмишдир. Демяк, тарих юзц дя бир фялсяфядир. Лакин бу фялсяфя-обйектив варлыьы фялсяфи категорийалар вя ганунларын кюмяйи иля дейил, тарихи нцмунялярин, щадисялярин, фактларын, шяхсиййятлярин васитясиля дярк етмяйи юйрядир. Еля бу бахымдан да бяшяриййятин йолуну ишыгландыран тарихи шяхсиййятляр аз олмамышдыр. Одур ки, шяхсиййятляри тарих йаратдыьы кими, еля тарихин юзцнц шяхсиййятляр йарадыр. Демяли, тарихи гиймятляндирян, она зинят верян шяхсиййятляр тарихин эцзэцсцдцр. Бу дащи шяхсиййятлярин фяалиййятлярини онларын йцксяк кейфиййятлярини арашдырыб гялямя алмаг щям фярящли вя щям дя чятиндир. Чцнки онларын шяряф вя ляйагятлярини якс етдирян тякжя мянсуб олдуьу халг вя йашайыб, фяалиййят эюстярдийи дювр цчцн дейил, щабеля онлары бцтцн бяшяриййят цчцн щямишя, аьылын вя рущун йцксяк мянявиййат символу адландырсаг щягигятя даща йахынлашмыш оларыг. Беля шяхсиййятлярдян бири дя тарихи, фялсяфи бир йол кечмиш Азярбайжан мусигисинин надир инжиляриндян сайылан дцнйа шющрятли бястякарымыз Гара Гарайевдир. Гара Гарайев кими бир бястякарын ня щяйат вя йарадыжылыьыны, ня дя онун ясярлярини тящлил етмяк фикриндя дейилям.

       Чцнки Г.Гарайев щаггында онун мцасирляри, мусигишцнаслар щяртяряфли юз лайигли фикирлярини китабларда, мусиги дярсликляриндя, йцзлярля мягаля вя монографийаларда халгымыза бир тющфя кими ярмаьан етмишляр. Мян тякжя Г.Гарайевин дцнйа мигйасында Азярбайжан бястякары кими танынмасы вя онун сюй-кюкц иля баьлы, гейри миллятдян олан мусигишцнасларын щяля вахты иля юз дилляриндян ешитдийим нитгляриндяки сюзлярини дяфтярчямдя гейд олунан архивимдя иллярдян бяри горуйуб сахладыьым фикирлярини сизя чатдырмагла юз мцнасибятими билдирмяк истяйирям. Нязяринизя чатдырым ки, кичик йашларымдан балетля мяшьул олмушам. Хореографийа сащясиндя бюйцк шющрят газанмыш Ряфигя Ахундованын шаэирди кими фяалиййят эюстярмишям. Бялкя дя бу онун нятижясидир ки, Г.Гарайевин балетлярини, 20-дян чох кинофилмляря бястялядийи мусигилярини, бир сюзля онун йарадыжылыьыны щямишя изляйиб, онларла йахындан марагланмышам.

        Шахталы бир эцн иди. Декабр айынын яввялляриня тясадцф едирди. Ленинградын С.М.Киров адына Опера вя Балет театрында 1957-жи илдя Гара Гарайевин «Илдырымлы йолларла» балетини тамашайа щазырлайырдылар. Тяяссцфляр олсун ки, мцяййян сябябляр цзцндян 1958-жи ил йанварын 4-дя бу тамашайа баха билмядим. Анжаг «Ленинградская правда» гязетиндя ясярин дириъору Едуард Грикуровун бюйцк мягаляси дярж едилмишди. Щямин мягалядя балетин тамашайа гойулмасы иля ялагядар олараг апарылан тяртибат ишляри иля бярабяр балетин мусигисинин мцяллифи Г.Гарайев щаггында реъиссор тяряфиндян Азярбайжанын бюйцк бястякары кими йцксяк гиймятляндирилмишди. Балетин либреттосуну йазмаг Йури Слонимскинин цзяриня дцшмцшдц. Бу да ондан бюйцк мясулиййят тяляб едирди.

       Мцтяхяссислярин дедийиня эюря «Йедди эюзял» балетиндя олдуьу кими, «Илдырымлы йолларла» балетиндя дя мусиги юн планда верилмишди. Бу барядя танынмыш балет либретточусу Йури Слонимски йазыр: «Азярбайжанын танынмыш бястякары Г.Гарайевин «Илдырымлы йолларла» балети яэяр бу эцн онун тамашасындан хейли илляр кечся дя ясяр чохлу юлкялярин театр сящняляриндя эюстярилирся, бу да ясасян бястякарын хидмятидир». Сонралар 1962-жи илдя «Илдырымлы йолларла» балетиня ССРИ Дювлят Академик Бюйцк театрынын сящнясиндя бахдым. Тамашайа эюркямли совет дириъору Йевэени Светланов дириъорлуг едирди. О заман салонда иштирак едян Никита Сергеевич Хурушшов балетин йарадыжы щейятини 10 дягигядян чох айаг цстдя алгышлады. 1976-жы илдя май айынын 8-дя «Илдырымлы йолларла» балетиня М.Ф.Ахундов адына Азярбайжан Дювлят Академик Опера вя Балет театрында тамаша етдим. Щямин тамашаны республиканын халг артисти Ряфигя Ахундова вя Магсуд Мяммядов щазырламышдылар.

        1976-жы илин 28 нойабрында Иттифаглар Евинин сцтунлу салонунда Цзейир Щажыбяйовун 90 йашынын гейд олунмасы иля ялагядар тядбирдя иштирак етдим. Йубилей эежясини ССРИ Бястякарлар Иттифагынын идаря щейятинин сядри Тихон Хренников ачды. Биринжи жярэядя Хренниковун солунда танынмыш бястякар Арам Хачатурйан вя Азярбайжанын дювлят хадимляри, саьында ися Гара Гарайев, Ряшид Бещбудов вя башгалары яйляшмишдиляр. Мярузяйля Гара Гарайев чыхыш етди. О, Цзейир бяй щаггында юзцня хас олан бир ещтирасла данышды. Гара Гарайевин натиглийиндян вяждя эялян Арам Хачатурйан Азярбайжан бястякарларынын сон иллярдяки наилиййятляриндян данышаркян о, чыхышынын сонунда хцсусиля гейд етди ки, Азярбайжан бястякарлары ичярисиндя юзцнямяхсус йери олан Гара Гарайев йарадыжылыьы мцасир мусиги мядяниййятинин сон мцвяффягиййятляриндян биридир. Щяля о вахтлар Москванын «Советски композитор» няшриййаты «Азярбайжан бястякары Гара Гарайев» адлы 460 сящифялик самбаллы китаб бурахмышды.

       Бу китабда Г.Гарайевля бирликдя мцхтялиф инжясянят хадимляринин бюйцк Азярбайжан бястякарлары щаггында фикирляри гейд едилмишдир. 1978-жи илин феврал айынын 15-дя Гара Гарайевин анадан олмасынын 60 иллийиня щяср едилмиш эежяси Чайковски адына Москва Дювлят Консерваторийасынын Бюйцк салонунда кечирилирди. Гара Гарайевин бу йубилейиндя Бакыдан эялмиш дювлят хадимляри, танынмыш бястякарларымыз вя башга гонаглар да иштирак едирдиляр. Гара Гарайев ися юзц бу йубилейдя иштирак етмирди. Дейилянляря эюря о, хястя иди. Бу йубилейдя Г.Гарайев щаггында Ленин мцкафаты лауреаты, ССРИ халг артисти Дмитри Борисович Кабалевски данышды. Дмитри Борисович чыхышында Г.Гарайев йарадыжылыьынын ящямиййятиня, онун ясярляринин мусиги мяктябляриндяки тядриси мясяляляриня хцсусиля тохунду. Бу йубилейдя Гара Гарайевин ясярляри сяслянди.

Материалларла бцтювлцкдя таныш олмаг цчцн ъурналын чап вариантына мцражият едя билярсиниз.

   
    copyright by musiqi dunyasi 2000-2005 ©

 


Next Page