АЗЯРБАЙЖАН БЯСТЯКАРЛАР ИТТИФАГЫНДА
ЙЕНИ ПРЕМЙЕРА, ЙЕНИ УЬУР
Лаля ЩЦСЕЙНОВА
Search

АЗЯРБАЙЖАН БЯСТЯКАРЛАР ИТТИФАГЫНДА
Тябрикляр
-
ЙЕНИ ПРЕМЙЕРА, ЙЕНИ УЬУР
Лаля ЩЦСЕЙНОВА
ЭЯНЖ БЯСТЯКАРЛАРЫН ЙАРАДЫЖЫЛЫЬЫНА БАХЫШ
Щяжяр БАБАЙЕВА
АЗЯРБАЙЖАН БЯСТЯКАРЛАР ИТТИФАГЫНЫН “УШАГ МУСИГИСИНИН АКТУАЛ ПРОБЛЕМЛЯРИНЯ ЩЯСР ОЛУНМУШ ЕЛМИ-ПРАКТИК КОНФРАНСЫ”НДАН ГЕЙДЛЯР
Ряна ГЯДИМОВА
ХЯБЯРЛЯР 2007-жи ил
-

 


2007-жи илин 29-30 нойабр тарихляриндя эюркямли бястякар, республиканын халг артисти, профессор Фирянэиз Ялизадянин харижи премйераларла зянэин йарадыжылыг биографийасына йени бир парлаг сящифя йазылды. Италийанын пайтахты гядим Романын мющтяшям Мцасир Инжясянят Мяркязиндя Ф.Ялизадянин бястякары олдуьу «Ал-Камандъати» мусигили-драм тамашасынын премйерасы бюйцк мцвяффягиййятля баш тутду.

        «Эюзяллик дцнйаны хилас едяжяк, шяр ися ону мящвя апаражаг» - дащи рус йазычысы Ф.Достойевскинин щяр бир дярддян гуртулуш йолу кими йалныз илк жцмляси даим ситат эятирилян бу мяшщур кяламы, яслиндя там щалында, бяшяриййяти эюзляйян ики якс сонлуьун мащиййятини йыьжам олдуьу гядяр дя габарыг ачыглайыр. Бяс эюрясян, щансы гцввя галиб эяляжяк? Эюзяллик, севэи вя мярщямятдян йоьрулмуш хейир, йохса, нифрят, йалан вя тяжавцзля долу шяр?

        Авропанын мядяниййят аляминдя, мятбуат сящифяляриндя эениш якс-сяда доьурмуш йухарыда ады чякилян тамаша, мящз бу дилемманын щялли йолларыны арайыб-ахтарыр. Кюкляри тарихин дяринликляриня эедиб чыхан, инди дя даим актуал олуб, инсанлыьы вахташыры эюйнядян бир мювзуну - Исраил-Фялястин гаршыдурмасыны эцндямя чыхаран тамашанын еля адында - «Ал Камандъати», йяни «Скрипкачы» - артыг ясас идейаны сезмяк мцмкцндцр.

        Мусигинин нящянэ тясир гцввяси иля гялби сафлашмыш инсан образы, бцтювлцкдя ися ян цлви вя зяриф сянят - Мусиги тамашанын ясас гящряманыдыр. Онун сындырылмыш, нифрятин кюк салдыьы инжик гялбляря мялщям олмаг гцдряти бцтцн тамаша бойу инандырыжы васитялярля тяжяссцмцнц тапыр. Тамаша реал, олмуш щадисяляр цзяриндя гурулуб. Онун ян мараглы вя гейри-ади жящяти ися бурада билаваситя щадися иштиракчыларынын юзляринин ойнамасыдыр. Онилликляр юнжя, илк Исраил-Фялястин мцнагишяси заманы талейин щюкмц иля растлашмыш исраилли ъурналист Амира Щасс (тамашанын ссенариси дя она мяхсусдур) вя фялястинли Рамзи Абуредван башларына эяляни юзляри нягл едирляр. Рамзинин талейиндя онун, вахтиля дцнйанын бцтцн мятбуат сящифялярини долашмыш бир фотошякли дюнцш аны олур. Щямин фотодан дцнйайа 10 йашлы, ялиндя ири бир даш тутмуш фялястинли гачгын ушаьы, дишлярини гыжырдараг нифрятля бахырды. Ушаьын цзцндяки ифадя бцтцнлцкля фялястинлилярин - торпагларындан кяндбякянд, кцчябякцчя, евбяев говулан инсанларын дящшятли фажиясинин, бу фажиянин доьурдуьу щядсиз гязябин символуна чеврилмишди. Рамзинин ушаглыьы Рамаллащын гачгын дцшярэясиндя кечир. Фотошякилдяки ушаьын талейи иля марагланмаьа башлайан илк исраил ъурналисти Амира Щасс щеч нядян горхмадан гачгын дцшярэясиня эедиб Рамзинин бабасы иля эюрцшцр вя онларын башларына эятирилян мцсибятляри олдуьу кими дцнйа ижтимаиййятиня чатдырыр. Балажа Рамзи иля ъурналист Амира Щассын мцнасибятляри тядрижян мющкям достлуьа чеврилир. Скрипкада чалмаьы юйрянян Рамзи мусиги иля жидди мяшьул олур, щятта Франса консерваторийасында мяшщур ифачы вя педагог Даниел Баренбоймдан дярс алыр. Беляликля, мусигинин сещрли гцввяси иля Рамзи онун гялбини долдурмуш нифрят щиссиндян йаха гуртарыр.

        Рамзи Абуредванын башына эялянляр ону, юз щямвятянляринин щяйатына фяал гатылмаьа сювг едир. 2002-жи илин октйабрында мящз онун тяшяббцсц иля «Ал-Камандъати» ады иля хейриййя тяшкилаты фяалиййят эюстярмяйя башлайыр. Тяшкилат юз гаршысына гачгын фялястин ушагларынын тящсили, мядяни тярбийяси мясялясини гойур. Рамзи гяти яминдир ки, фялястин-исраил мцнагишясинин анжаг сийаси щяллини эюзлямяк кифайят дейил. Фялястинлилярин мядяни щяйатыны гура биляжяк эянж нясли тярбийя етмяк важибдир. Бунун цчцнся гачгын дцшярэяляриндя тящсил цчцн щяр бир шяраит йаратмаг, мусиги мяктяблярини ачмаг лазымдыр. Бу мягсядля тяшкилат мцхтялиф йюнлц хейриййя тядбирляри кечиряряк, топланмыш вясаит щесабына мусиги алятляри алыр, гачгын дцшярэяляриндя консертляр тяшкил едир, ушагларла сых тямас гурур.

        Рамзинин кечдийи йол мцстясна щал олмамалыдыр - «Ал-Камандъати» тамашасынын мцяллифляри мящз сянятин, мядяниййятин хиласедижи, мялщямверижи гцввясини ганлы гаршыдурмалардан нижат йолу кими юня чякирляр. Тамашайа Шярг дцнйасынын мцасир Гярбдя ян танынмыш бястякары олан Фирянэиз ханым Ялизадянин жялб олунмасы ися бу лайищянин бцтцн компонентляринин бядии жящятдян чох йцксяк сявиййядя щяллиня йюнялмиш жидди сяйлярдян хябяр верир.

        «Йер кцрясинин мцхтялиф эцшяляриндя мядяниййятлярин, сивилизасийаларын бир-бириня зидд эялмяси шяраитиндя Ялизадянин ясярляри барышма рямзи кими чыхыш едир» - бястякар щаггында чохсайлы мягалялярдян бириндя вурьуланан бу фикир «Ал-Камандъати» тамашасында да онун мусигисинин хцсуси бир миссийа дашымасына дялалят едир. Фирянэиз Ялизадянин Шярг вя Гярби мусиги тяфяккцрляринин сон дяряжя ориъинал синтезиндян «йоьрулмуш» мусиги дили щадисялярин емосионал мяьзини, рущуну гейри-ади щяссаслыгла цзя чыхарыр. Тамашада чох мараглы бир цсулдан истифадя едилмишдир. Беля ки, фялястинлилярин мяишятини якс етдирян видеокадрлар яняняви фялястин мусигиси иля мцшайият олунур: сянтур, ней, зурна вя диэяр шярг алятляриндя фялястин мусигичиляринин ифасында халг мусигиси сяслянир. Беляликля, бир тяряфдян яняняви Шярг мусигиси, диэяр тяряфдян ися Гярб ансамблынын ифа етдийи Ф.Ялизадя мусигисинин гаршылашмасы вя бир-бирини тамамламасы тамашанын ясас гайясини ифадя едир. «Мян дя торпаьы ишьала мяруз галан, фажияляр йашайан халгын ювлады олдуьума эюря бу мювзу мяня чох йахындыр» - тамашадан юнжя кечирилмиш мятбуат конфрансында Фирянэиз Ялизадянин сюйлядийи бу фикирляри ися онун истянилян лайищялярдя, илк нювбядя азярбайжанлы сяняткарын, юз вятянинин ювлады кими чыхыш етмясиня сярраст бир ишаря олду.

        Ону да гейд едяк ки, сюзцэедян тамашада Ялизадя мусигисинин ифасында чох танынмыш «Ултима-квартет», щабеля диэяр виртуоз ифачылар иштирак етмишляр. Тамашанын щазырланмасына ися щяр ил Ослада кечирилян мцасир мусиги фестивалы - «Фестивал Ултима»нын тяшкилатчылары гатылмыш вя бу лайищянин Авропанын мцхтялиф шящярляриндя эениш нцмайиши планлашдырылмышдыр.

        Фирянэиз Ялизадя ЙУНЕСКО тяряфиндян она верилян чох шяряфли вя ейни заманда, мясулиййяти щяр бир шан-шющрятдян йцксякдя дуран бир титулун - «Дцнйа мусигичиси» фяхри адынын дашыйыжысыдыр. Доьрудан да, бястякарын мусигиси артыг чохдан бяри сырф сянят категорийасы чярчивясиндян чыхараг, али щяйат мейарларынын цстцнлцйцнц инсанлара анладан йцксяк бир мяфщума чеврилмишдир. Бястякарын «Ал-Камандъати» тамашасында иштиракы буну бир даща парлаг сцбут едир.

   
    copyright by musiqi dunyasi 2000-2005 ©

 


Next Page