ÊÓËÒÓÐÎËÎÚÈ ÌßÑßËßËßÐ
«XIDIR ILYAS» XALQ BAYRAMI HAQQINDA
Solmaz MƏHƏRRƏMOVA
Search

ÊÓËÒÓÐÎËÎÚÈ ÌßÑßËßËßÐ
MÜASIR MƏDƏNIYYƏTIN
TARIXI-ƏNƏNƏVI ƏSASLARI

Ilqar HÜSEYNOV
BƏDII TƏMAYÜLLÜ ALI MƏKTƏB TƏLƏBƏLƏRINDƏ YARADICI TƏXƏYYÜLÜN FƏALLAŞDIRILMASI YOLLARI
Vasif MURADZADƏ
XX ƏSRIN ƏVVƏLLƏRINDƏ AZƏRBAYCAN FOLKLORŞÜNASLIĞI
Fərqanə HÜSEYNOVA
«XALQ MƏDƏNIYYƏTI» ANLAYIŞINA MÜASIR BAXIŞLAR
Tariyel MƏMMƏDOV
«XIDIR ILYAS» XALQ BAYRAMI HAQQINDA
Solmaz MƏHƏRRƏMOVA
ADƏT VƏ ƏNƏNƏLƏRIMIZIN KULTUROLOJI ISTIQAMƏTLƏRI
Gülçin KAZIMOVA
SOSIAL MƏDƏNI SAHƏLƏRIN IQTISADIYYATI
Nazim SƏMƏDOV

 


Dəstə isə xorla oxuyardı:
                Xıdırı-Xıdır Ilyas,
                Özünü yetir Ilyas.13

        Yenə bir nəfər oxuyardı:
                Xıdır gəldi hayınan
                Bir balaca dayınan.
                Dayça batdı palçığa
                Çıxartdıq hay-hayınan.14

        Dəstə xorla:
                Xıdırı – Xıdır Ilyas,
                Özünü yetir Ilyas.

        Dəstədən bir nəfər:
                Qara toyuq qanadı
                Kim vurdu, kim sanadı.
                Qapı-qapı gəzməkdən
                Baldırım it daladı.15

        Dəstə xorla:
                Xıdırı-Xıdır Ilyas,
                Özünü yetir Ilyas.

        «Xıdır payı»ndan ertəsi günü yağla kömbə bişirər, qovut çəkilər və dəstənin üzvləri arasında bölünərdi.

        Kiçik Qafqazın cənub-şərq rayonlarında (Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Kəlbəcər, Cəbrayıl və Füzuli rayonları nəzərdə tutulur) «Xıdır Ilyas» bayramı özünəməxsus mərasimlərlə qeyd olunurdu. Rus tədqiqatçısı T.F.Aristova Laçın, Qubadlı və Zəngilan rayonlarında bu bayramın qeyd edilməsi prosesləri haqqında maraqlı məlumat verir. Qışın ortalarında keçirilən bu bayramda azərbaycanlı qadınlar ailəsinin salamatlığı üçün sacda qovurğa qovurar, çay və bulaq kənarında müxtəlif rənglərlə bir neçə yumurta qoyaraq niyyət edirdilər. Ertəsi gün yumurtalara baxırdılar. Əgər yumurta qırmızı rəngə boyanmışdırsa yaxşı, qara boyanırdısa pis əlamət yozurdular.16

        Kəlbəcər rayon sakini Əhməd Fətəliyev məlumat verdi ki, Qılıncı kəndində kiçik çillənin çıxmasına 15 gün qalanda «Xıdır Ilyas» bayramı qeyd olunardı. 10-15 nəfərlik dəstələrlə qapı-qapı gəzib bayram hədiyyəsi yığardıq. Hər evə çatanda xor ilə «Xıdır» nəğməsi oxuyar və oynayardıq. Əvvəlcə bir neçə nəfər oxuyardı:
                Xıdır gəlir haynan-huynan
                Altında bir qara daynan.
                Qara day palçığa batdı,
                Xıdır yanında yatdı.
                Dəsmal verin bağlayaq.

        Yenə dəstədən bir nəfər:
                Xıdır Nəbi, xan Ilyas,
                Açdı çiçək, gəldi yaz.
                Mən Xıdırın quluyam,
                Boz atının çuluyam.

        Xor təkrar edirdi:
                Xıdır Ilyas, Xıdır Ilyas,
                Açdı çiçək, oldu yaz.

        Dəstədən daha bir nəfər:
                Xıdır getdi hayınan,
                Bir balaca dayınan.
                Dayı palçığa batdı,
                Xıdır yanında yatdı.

        Xor:
                Xıdır Ilyas, Xıdır Ilyas,
                Açdı çiçək, gəldi yaz.



       13. Yenə orada.
       14. Yenə orada.
       15. Yenə orada.
       16. T.F.Aristova. Kurdı Zakavkazğə. M., Nauka. 1966.s.177.

   
    copyright by musiqi dunyasi 2000-2005 ©

 


Next Page