ЙЕНИЛИКЛЯРИМИЗ
ЙЕНИ НЯШРЛЯР...
-
Search

ЙЕНИЛИКЛЯРИМИЗ
ФЕСТИВАЛЛАР...
-
ЙЕНИ НЯШРЛЯР...
-

 


ЦЗЕЙИР ЮМРЦНЦН ЯЗЯМЯТЛИ АККОРДЛАРЫ
(Земфира Сяфярованын “Юлмязлик” китабы щаггында дцшцнжяляр)

        Дейирляр ки, бюйцк шяхсиййятлярин юлцм тарихи олмур. О шяхсиййятлярин ки, “...онлар юзляри цчцн анадан олмайыблар,бялкя бцтцн халга вя щятта цмум инсаниййятя хейир эятирмяк вя тяряггисиня сябяб олмаг цчцн йараныблар.Бу жцря адамлар няинки саьлыьында...юляндян сонра да жамаата мянфяят верирляр”.

        Бу сятирляр 100 ил бундан юнжя йарадыжылыг йолунда илк аддымларыны атан 25 йашлы Цзейир Щажыбяйлинин “Щягигят” гязетиндя дярж етдирдийи мягалядяндир. 2010-жу илин сентйабр эцнляриндя дащи сяняткарын 125 иллийи мцхтялиф тядбирлярля гейд олундуьу бир заманда биз щямин сюзляри хатырлайыр вя онларын мцяллифинин узагэюрянлийиня, щикмятиня, илк нювбядя бизя мирас гойдуьу сянят идейаларынын щяйатилийиня, дяйяриня алгышлар охуйурдуг.

        “Юлмязлик”...Бу, сентйабрын сон эцнц Азярбайжан Бястякарлар Иттифагында тягдиматы кечирилян йени китабын адыдыр. Мцяллифи Азярбайжан мусиги тарихиня даир юз санбаллы тядгигатлары иля елм аляминдя бюйцк нцфуз газанан, бир чох елми вя фяхри адлар сащиби Земфира Сяфяровадыр. 50 илдян артыгдыр ки, алим Цзейир Щажыбяйли иля, онун мусигиси, елми мцддяалары иля, бир нюв, виртуал диалог апарараг йашайыр, сяняткарын йарадыжылыьындан тякан алараг мусигимизин кечмишиня сяйащят едир, тарихимизин юртцлц галан сящифяляриня ишыг сачыр, бу эцнцмцзцн чешидли проблемлярини Цзейир бяйин сянят принсипляри призмасындан арашдырыр, мусигимизин эяляжяйиня дя нязяр салмаьа жящд эюстярир. Алимин цзейиршцнаслыг гаршысында хидмятляри, илляр узуну чап етдирдийи монографийаларын, мягалялярин сайы о гядярдир ки, онларын йалныз садаланмасы хейли йер тутарды.Охужулара йалныз бязи, ян ящямиййятли фактлары хатырлатмаг истярдим.

        1973-жц илдя Москвада Земфира ханымын сяняткарын естетик консепсийасына щяср олунмуш арашдырмасы (“Музыкально-эстетические взгляды Узеира Гаджибекова”) няшр олунур. Илк дяфя бястякарын нязяри, естетик эюрцшлярини мцфяссял тядгигя мяруз гойараг , юзц дя мусиги иля сых тямасда, Земфира ханым Цзейир Щажыбяйли феноменинин уникаллыьыны , йарадыжылыьы вя ярсяйя эятирдийи нязяриййя арасында там щармонийанын мювжудлуьуну инандырыжы шякилдя нцмайиш етдирир. Эянж алимин тядгигатыны Гара Гарайев (о, китаба юн сюз дя йазмышдыр), дюврцн танынмыш мусигишцнаслары - И.Рыъкин, А.Дмитрийев, Ф.Кароматов дястякляйирляр.Бу мювзу цзяриндя ишини давам етдиряряк,елми мцшащидялярини эенишляндиряряк, гянаятлярини дягигляшдиряряк, алим илляр сонра “Цзейир Щажыбяйовун йарадыжылыьында нязяри вя естетик проблемляр” адлы монографийасыны (Бакы,Елм,1985) мцтяхяссислярин мцщакимясиня тягдим едир вя йеня дя уьур газаныр.

        Ютян ясрин 80-жи илляриндя З.Сяфярова Ц.Щажыбяйли ирсинин академик няшринин реаллашдырылмасында фяал иштирак едир. О заман - 1983-85-жи иллярдя “Лейли вя Мяжнун”ун партитура вя клавири, “Короьлу”нун 1-жи пярдяси, дюрд ил сонра 2-жи вя 3-жц пярдяляринин партитурасы ишыг цзц эюрцр.Бу факт, йяни мусигимизин илк классики, бястякарлыг мяктябимизин баниси Ц.Щажыбяйли ирсинин горунуб сахланылмасы, эениш мигйасда тяблиьи, эяляжяк нясилляря мцмкцн гядяр там, мцкяммял шякилдя чатдырылмасы тякжя цмуммядяни дейил,сийасы юням кясб едян бир щадися кими дяйярляндирилмялидир. Ахы сирр дейил ки, мядяни сярвятимизя тяжавцз щалларынын сянэимядийи шяраитдя чох заман мящз Цзейир бяйин ясрарянэиз мусигиси ясас гарят обйектиня чеврилир.Бцтцн бу няшрляри (ону да дейяк ки, “Короьлу”нун сон ики пярдясинин няшри 2004-жц илдя баш тутмушдур ) Земфира ханымын йаздыьы мцфяссял юн сюз вя дяйярли елми шярщлярдян кянарда тясяввцр етмяк беля чятиндир.Академик няшр цчцн дцзэцн, дягиг иш цсулунун мцяййянляшдирилдийини вурьулайан Фикрят Ямиров Земфира ханымын ишини “ илк операмыза аид тарихи-мусигишцнаслыг тядгигаты кими,бу операнын енсиклопедийасы кими” гиймятляндирмишдир (Бах: “Коммунист” эязети, 1984,25 йанвар).

        Ц.Щажыбяйли сянятинин дцнйа мигйасында танытдырылмасында З.Сяфярованын 1985-жи илдя, бястякарын 100-иллик йубилейи яряфясиндя йедди дилдя ишыг цзц эюрян елми-популйар китабынын ролу да данылмаздыр. Сяняткарын щяйаты вя йарадыжылыьы щаггында йыьжам мялумат верян, мараглы фактларла зянэин,тящкийянин ряванлыьы иля сечилян, бирняфяся охунан бу китаб щал-щазырда серб дилиня дя тяржцмя олунараг няшр едилиб. Бу сырада З.Сяфярованын инэилисжя чап етдирдийи “Узейир Щаъибайов анд щис оутстандинэ предежессорс” (“Цзейир Щажыбяйов вя онун эюркямли сяляфляри”.Бакы, Елм,2005) мягаляляр топлусу да гейд олунмалыдыр.Цмумиййятля, “Цзейир Щажыбяйли.Библиографийа” мялумат китабындан (Бакы,2009) бялли олур ки, мцхтялиф юлкялярин охужулары дащи сяняткарымыз щаггында дольун информасийаны еля ясасян З.Сяфярованын харижи диллярдя чап етдирдийи монографийа вя мягалялярдян яхз едя билярляр.

        Нящайят, Земфира ханымын юз докторлуг диссертасийасы ясасында ярсяйя эятирдийи “Азярбайжанын мусиги елми” фундаментал тядгигаты (Бакы,Елм,1998) - бу ясярин 2006-жы илдя тякрар няшри онун цмумян Азярбайжан елми цчцн ня кими ящямиййятли олдуьуна дялалят едир - Ц.Щажыбяйлинин нязяри консепсийасыны эениш тарихи мцстявидя арашдырараг кейфиййятжя йени сявиййядя тягдим етмяк ниййяти иля дяйярлидир. Бурада Ц.Щажыбяйли, онун “Азярбайжан халг мусигисинин ясаслары” арашдырмасы дащи сяляфляринин - Сяфийяддин Урмяви, Ябдцлгадир Мараьаи, Мир Мющсцн Няввабын мусигийя даир елми бахышларыны, онларын нязяриййя сащясиндя тапынтыларыны цмумиляшдирян ХХ ясрин рисаляси кими тягдим олунур. Беляликля, алим санки Цзейир бяйин консепсийсыны дайаг нюгтяси сечиб, нящянэ заман машыныны ишя салараг, тарихин янэинликляриня баш вурур вя бюйцк сябрля, сяриштя иля щямин тарихин башлыжа мярщялялярини цзя чыхарыр, щалгабащалга тарихи зянжири бярпа едир. З.Сяфярованын бу арашдырмасынын няинки Азярбайжанда, онун щцдудларындан чох-чох узагларда доьурдуьу резонанс кифайят гядяр сяжиййявидир. Мян кцлли мигдарда ряйдян - онларын бир гисми Земфира ханымын йарадыжылыьыны мцфяссял ишыгландыран “Ясрляря щяср олунмуш илляр” китабында (Бакы,Елм, 2007) йерляшдирилиб - йалныз икисиня нязяр-диггяти жялб етмяк истярдим.

        АМЕА-нын мцхбир цзвц, профессор Тофиг Щажыйев “Азярбайжанын мусиги елми” китабынын университетляримизин филолоэийа факцлтяляриндя ихтисас курсу шяклиндя кечирилмясинин филолог тялябяляр цчцн файдасыны вурьулайыр. Тцркийяли мусигишцнас Сцлейман Шенел ися бу ясярин “тякжя Азярбайжан вя Тцрк дцнйасы цчцн дейил, ейни заманда дцнйа мусигишцнаслыьы цчцн дя бюйцк бир газанж” олдуьуну гейд едир.

        Йухарыда ады чякилян монографийалар вя китаблардан башга, З.Сяфярова Ц.Щажлбяйлинин йарадыжылыг симасынын ян мцхтялиф жизэилярини цзя чыхаран онларла мягаля мцяллифидир. Сяняткарын анадан олмасынын 125 иллийи яряфясиндя Земфира ханым онларын щамысыны топлайыб бир китаб шяклиндя няшр етдирмяк гярарына эялмишдир.

        Яввялжядян дейим ки, китаб юз щяжми ( ня аз, ня чох 600 сящифя!) вя ящатя етдийи мювзуларын рянэарянэлийи иля валещ едир.Дейясян, Ц.Щажыбяйли йарадыжылыьы иля баьлы щеч бир мясяля Земфира ханымын сярраст нязяриндян йайынмамышдыр.Мягалялярин цч дилдя - азярбайжанжа (онлар, ялбяття, яксяриййят тяшкил едир), русжа вя инэилисжя верилмяси - мцвафиг олараг цч бюлцмдя йерляшдирилмяси мямнунлуг щисси доьурмайа билмяз, чцнки чыхдиллилик китабын охужу даирясини хейли дяряжядя эенишляндирир вя башлыжа мягсядя - Цзейир бяй сянятинин юлкядян хариждя тяблиьиня хидмят едир.Ону да гейд едим ки, русдилли мягаляляр азярбайжанжадан тяржцмя олунмамышдыр - йяни яввялжядян бу дилдя йазылмыш вя мцхтялиф дярэилярдя, о жцмлядян “Музыкальная академия» ъурналы, “Советская культура” гязети кими чох санбаллы, йцксяк пешякар сявиййяси иля сечилян мятбу органларда дярж едилмишдир.Йалныз тяяссцф етмяк олар ки, Тцркийя мятбуатында йер алмыш чохсайлы йазылары ( бу ися 100 сящифядян артыг материалдыр) техники сябябляр цзцндян китаба дахил етмяк мцмкцн олмамышдыр.

        “Юлмязлик” топлусу бир тяряфдян, Цзейир Щажыбяйлинин чохжящятли шяхсиййяти вя йарадыжылыьы щаггында дольун тясяввцр йарадыр, диэяр тяряфдян, Земфира ханымын дащи сяняткарын юлмяз ирсинин тядгиги ишиндя ялдя етдийи елми нятижяляри, наилиййятляри чох яйани, габарыг нцмайиш етдирир. З.Сяфярова еля бир эениш тарихи-мядяни контекст йарадыр, дцнйа мусигиси тарихиня еля мараглы екскурслар едир, еля эюзлянилмяз паралелляря ял атыр ки, сон нятижядя “Цзейир Щажыбяйли” мювзусу полифоник сяслянмя ялдя едир.Цзейир бяй юз дащи сяляфляри - Урмяви,Мараьаи, Няввабла диалога эирир, мцасирляри Щясян бяй Зярдаби, Мирзя Жялил, цмумян “молла нясряддинчыляр”ля фикир мцбадиляси апарыр, тялябяляриня, эяляжяк нясилдян олан мусигичиляря тювсийялярини едир.Юзц дя алим Цзейир бяй фигуруну чох эениш мяканда йерляшдириб, юз гянаятлярини ясасландырмаг цчцн сярбястжясиня дцнйа вя рус мусиги классикасындан юрнякляря цз тутур.Ялбяття, бурада алимин зянэин тяжрцбяси, онун эениш ерудисийасы, мцхтялиф сянят нювляриня, ядябиййата, театра бялядлилийи йардымчы ролунда чыхыш едир.

        Бцтцн топлуйа ад верян вя ону ачан еля илк мягалядя алим Цзейир бяйин “тякрарсыз,парлаг йарадыжылыьынын ясас сцтунлары кими “Лейли вя Мяжнун” операсыны, “Аршын мал алан“ опереттасыны, “Короьлу” операсыны вя “Азярбайжан халг мусигисинин ясаслары” елми ясярини айырд едир.Яслиндя бцтцн мягаляляр еля бу дюрд йаратманын ятрафында груплашдырыла биляр. Ейни заманда, “Щажыбяйли йарадыжылыьында мусиги иля ядябиййатын вящдяти”, “Ряшад Нури Ц.Щажыбяйлинин комедийалары щаггында”, “Цзейир Щажыбяйлинин намялум мяктублары” вя с. йазылар тящкийянин ана хяттини ялавя обертонларла,чаларларла зянэинляшдирир.Мян бурада рус вя инэилис дилляриндя верилян, принсипиал характери иля сечилян “Шуша Азярбайжан мусигисинин мябядидир” мягалясини хцсуси гейд едярдим. Гарабаьын зянэин мусиги яняняляри мянзярясини ялван бойаларла тясвир едян, бу торпаьын йетишдирдийи мусигичилярин сянят наилиййятляриндян йыьжам бящс едян щямин мягаля тамащкар гоншуларын иддиаларына мющтяшям зярбя ендирир, щямин иддиаларын там ясассызлыьыны конкрет фактлар,дялилляр ясасында исбат едирди. Мягалянин 2002-жи илдя Москва мятбуатында - “Музыкальная академия” ъурналында ишыг цзц эюрмяси чох юнямли щадися олуб, мусигишцнасымызын няинки йцксяк елми сяриштясиня, щабеля вятяндашлыг, вятянпярвярлик мювгейиня дялалят едир.

        Цмумиййятля, щяр бир йазыда Земфира ханым илляр узуну диггятля,сябрля,севэи иля юйряндийи, мусигисиня “бянд олдуьу” сяняткарын йарадыжылыьында, гой кичижик олсун, йени жизэиляр, йени мягамлар ашкарламаьа сяй эюстярир.Бу барядя о, “Мусиги дцнйасы” ъурналынын 1999-жу илдя ишыг цзц эюрян илк сайында - “ХХ ясрин дащи бястякары вя шяхсиййяти” мягалясиндя нежя дя кюврякжясиня,нежя дя сямимиййятля йазыр. Алим Цзейир бяй сяняти иля илк эюрцшцн щяйяжаныны хатырлайыб, сонралар да, щятта бястякар щаггында нечя-нечя китаб вя мягаля йаздыгдан сонра беля щямин тялатцм дуйьусунун сянэимядийини етираф едир.”Чцнки дащи шяхсиййятин йарадыжылыьы иля щяр бир тямас щяйяжанлыдыр,севинжлидир,фярящлидир. Щажыбяйлинин чохжящятли вя чохшахяли мусигиси вя йарадыжылыьы щяр дяфя она йени ракурсдан бахмаьа,йарадыжылыьынын йени чаларларыны ачмаьа имкан верир”,-дейя З.Сяфярова хцсуси олараг вурьулайыр.

        Мян бурада бир жящятя дя диггят йетирмяк истярдим. З.Сяфярованын дащи сяняткарымызын 125 иллийиня ярмяьан етдийи “Юлмязлик” китабы дцнйанын ян мцхтялиф юлкяляриндян - Канада,Тцркийя,Русийа,Исвечря,Сингапурдан тяшриф буйурмуш мяшщур мусигичилярин, ифачылыг коллективляринин иштиракы иля 10 эцн ярзиндя давам едян Ц.Щажыбяйли Бейнялхалг Мусиги Фестивалындан дярщал сонра кечирилди вя щямин мусиги байрамынын бир нюв сон цмумиляшдирижи аккорду кими гавранылды.

        Йахшы бяллидир ки, дащи сяняткарымызын фяалиййят програмынын башлыжа маддяляриндян бири Асярбайжан мусигисинин бейнялхалг алямя чыхарылмасы, Шярг вя Гярб мусиги системляри арасында кюрпцнцн ужалдылмасы иди.Бу фикир “Юлмязлик” китабынын ясас лейтмотивляриндян адландырыла биляр.Одур ки, фестивал эцнляриндя Цзейир бяйин щеч заман тяравятини итирмяйян мусигиси иля бир сырада сяслянян ясярляря - дцнйа классикасынын инжиляриня, илк бястякарымызын варисляринин - мцасирляримизин чешидли йаратмаларына гулаг асдыгжа севинмяйя билмяздик.Мян ялялхцсус фестивалын сонунжу консертини - Сингапурун “ТАНЭ” симли квартетинин чыхышыны гейд етмяк истярдим.Бу ансамблын виртуоз,темпераментли, сон дяряжя харизматик мусигичиляринин тяфсириндя мяшщур щямйерлимиз Фирянэиз Ялизадянин Азярбайжан муьамына йарадыжы мцнасибят ашкарлайан композисийаларыны - “Оазис” вя “Муьамсайаьы”ны динлядикжя, парлаг бядии образ йаранышына хидмят едян яжаиб, сещрли, зяриф сяслянмяляря гярг олдугжа, тембр тапынтыларындан,драматуръи хяттин полад мянтигиндян, сящнядя ваге олан инструмантал театрын юзяллийиндян естетик зювг алыб, бир даща Цзейир бяйин йарадыжылыьына, онун юлмяз “Лейли”синя дюнцр вя бу эцнцмцздян ютян ясрин башланьыжына фикрян кюрпц гурурдум. Хатырлайырдым ки, Азярбайжанда онларла бястякар йетишдирмиш Гара Гарайев илк операмызын дащийаня тапынтыларына тялябяляринин диггятини йюнялтмяйя чалышар, муьамы “ахтарышлар океаны, мцасир, щейрятамиз дяряжядя мараглы” сянят щадисяси адландырарды (Бах: Ялизадя Ф. Цзейир Щажыбяйов вя Гара Гарайев// Гобустан, 1985,№ 3,с.78). Доьрудан да, бу эцн чаьдаш азяри сянятчиляри мусиги тарихимизин кейфиййятжя йени мярщялясиндя муьама йени эюзля бахмаг бажарыьы нцмайиш етдириб, дцнйаны фятщ едя биляжяк сянят ясярляри ярсяйя эятиряндя, биз буну Цзейир бяй идейаларынын зяфяри кими гаврайырыг. Бурада Земфира ханымын “Щямишяйашар яняняляр” адлы мягаляси йада дцшцр...

        Бястякарлар Иттифагынын Цзейир бяйин адыны дашыйан салонунда кечирилян тягдимат чыхышчыларын инжя мцшащидяляри, мараглы консерт програмы иля йадда галды.Ону да дейим ки, Бястякарлар Иттифагынын худмани залына топлашанлар- ижтимаиййятимизин нцмайяндяляри, танынмыш сималар, мусигичиляр, алимляр, ъурналистляр, тялябя эянжляр Земфира Сяфярованын бу йени китабына чох бюйцк мараг вя диггят нцмайиш етдирдиляр.

        Иттифагын сядри , тядбирин ясас тяшяббцскары,щяр заман йени идейалара ,мараглы тяклифляря ачыг олан Фирянэиз Ялизадя Земфира ханымын Азярбайжан мусиги елминдя мяхсуси мювгейиндян, нцфузундан, елмя, о жцмлядян, цзейиршцнаслыьа бяхш етдийи тющфялярдян сюз ачды вя ону йени санбаллы китабын ишыг цзц эюрмяси мцнасибятиля сямими гялбдян тябрик етди.Азярбайжан Республикасы Мядяниййят вя Туризм Назири Ябцлфяс Гарайев З.Сяфярованын йени китабыны мядяниййятимизин юнямли щадисяси кими сяжиййяляндирди, бу китабын цч дилдя няшринин 125-иллийи дювлят сявиййясиндя гейд олунан Цзейир Щажыбяйлинин тяблиьи нюгтейи-нязяриндян ня кими бюйцк ящямиййят кясб етдийини вурьулады. Академик Бякир Нябийев юз ятрафлы нитгиндя - онун чыхышыны мусигишцнасын йарадыжылыьы щаггында мярузя дя адландырмаг оларды - Земфира ханымын китабынын башлыжа мцддяаларыны шярщ едиб, онун консепсийасынын биткинлийини, дольунлуьуну,эюрцндцйц кими,мцфяссял таныш олдуьу мягалялярдян конкрет мисаллара истинад едяряк ачыгламаьа чалышды. Елми нцфузу, щяссас мусиги дуйуму иля фярглянян БМА-нын профессору Аида Таьызадя юз щямкарынын давамлы инадкар ахтарышларынын сямярясиндян данышды, онун китабларынын тядрис просесиндя явязсиз рол ойнадыьыны нязяр-диггятя чатдырды.Йазычы Чинэиз Абдуллайев юз чыхышына лирик,щятта бир гядяр йуморлу нотлар гатараг тягдимат мярасиминин цмуми академик ахарыны дяйишдирди. З.Сяфярова -Анар тандеминин Цзейир Щажыбяйли йарадыжылыьынын тядгиги вя тяблиьи наминя илляр узуну щяйата кечирдийи бюйцк нявазиш,севэи ашыланмыш иши -о, инди дя марагла излянилян “Узун юмрцн аккордлары” филмини ( “Азярбайжанфилм”, 1981; ссенари мцяллифи вя реъиссор Анар) хатырлатды- амал,ниййят бирлийи иля сечилян бу йарадыжы аилянин Азярбайжан мядяниййяти гаршысында хидмятляриндян бири кими сяжиййяляндирди.

        Ишэцзар сяпкидя кечян тягдиматын бир юзял жящятиня хцсуси диггят йетирмяк эярякдир. Лап яввялдя Земфира ханымын хейли мцддят ямякдашлыг етдийи Гядим Мусиги Алятляри ансамблы чыхыш едиб, юз мяхсуси визит картыны - Я.Мараьаинин “Щейдярнамя”сини сясляндирди.Бу щеч дя тясадцфи дейилди. Хатырладаг ки, “Азярбайжан халг мусигисинин ясаслары” китабында Цзейир бяй Шярг мусиги елминин корифейляри сырасында Мараьаинин, щабеля Земфира ханымын тядгигат обйекти олан даща ики азярбайжанлы алимин - Урмяви вя Няввабын адларыны чякир вя бир нюв онларын да елми ирсиня диггят йетирмяйи эяляжяк нясилляря вясиййят едир. Щямин вясиййяти тяхминян ялли ил сонра Земфира ханим инадкар зящмяти нятижясиндя юз докторлуг диссертасийасында реаллашдырмышды. Конкрет олараг, ”Щейдярнамя”ни ися алим Тцркийядя ашкарламыш вя ону “Азярбайжан мусиги елми” китабынын “нот ялавяляри” бюлцмцндя “ Раст Кар-и Щайдарнаме №3” башлыьы иля йерляшдирмишди.

        Орта ясрлярин сарай мусигиси атмосферини бяргярар едян щязин мусигидян сонра ансамблын бядии рящбяри профессор Мяжнун Кяримов сюз алараг залда бюйцк жанланмайа сябяб олан информасийа иля чыхыш етди О, Сяфийяддин Урмявинин ижад етдийи ики алятдян бирини -нцзщяни- З.Сяфярованын тядгигатларындакы тясвирляря вя вердийи юлчцляря ясасян бярпа етдийини сюйляди. Бу мусиги алятинин йаранышына даир Урмявинин фикирлярини Земфира ханымын китабларында тапмаг олар. Беля ки, “Азярбайжанын мусиги елми” монографийасында охуйуруг:”Мян адамларын мусиги алятинин камилляшмясиня мейл етдиклярини эюрдцм.Мясялян, симлярин чохлуьуна эюря жянэини уддан цстцн тутдугларыны мцшащидя етдим.Мян дя онлар цчцн “Нцзщя” адландырдыьым гярибя бир мусиги аляти ихтира етдим”.

        Беляликля, “Юлмязлик” китабынын тягдиматына топлашанлар илк дяфя Урмявинин, эюрцнцр, юрняк кими бястялядийи мелодийалардан бирини онун ижад етдийи “гярибя” алятин - нцзщянин ифасында ешитмяк имканы ялдя етдиляр.Юзц дя ябжяд нот системи иля гялямя алынмыш щямин мелодийаны ансамбл мящз Земфира ханымын ачыгламасында тягдим етди.Доьрусу, ганонабянзяр бу алятин ежазкар, бир гядяр жинэилтили сяслянмясини динлядикжя шяхсян мян дахилян бюйцк тялатцм кечирирдим: ахы мцщазиря охудуьум “Азярбайжан мусиги тарихи” курсунда дяфялярля бу алят щаггында данышдыьым щалда онун ня вахтса “ жанландырылараг дил ачмасыны” щеч тясяввцр едя билмяздим...

        Ялбяття, Цзейир бяйя даир йени китабын тягдиматы дащи сяняткарымызын юлмяз мусигисиндян кянарда натамам оларды.Биз бир даща “Аршын мал алан”дан Эцлчющрянин налясини, бу дяфя эянж истедадлы мцьянни, вокалчыларын Бцлбцл адына ЫЙ Бейнялхалг мцсабигясинин лауреаты Айэцн Зейналованын (фортепиано партийасы - М. Щцсейнов) дуйьулу ифасында, щабеля “Ашыгсайаьы”ны Азярбайжан Дювлят Фотрепиано Триосунун ( Т.Бабайева, С.Ибращимова, Н.Ялийарова) сон дяряжя ащянэдар тяфсириндя ешидиб, щямишя олдуьу кими хошбяхтлик мягамларыны йашадыг.

        Ц.Щажыбяйлинин гадын образларынын ян мащираня йарадыжысы Фидан Гасымова да сюз алыб, Земфира ханымын йени китабынын ярсяйя эялмясини мусиги мядяниййятимизин наилиййяти кими алгышлады.О, бажысы Хураман ханымла Цзейир бяйин мусигисинин вурьуну олдуьуну сюйляйиб, емосионал чыхышынын сонунда ”Сянсиз” гязял-романсындан бир нечя авазы юз мяфтунедижи тембря малик сяси иля охуйуб щамынын цряйини риггятя эятирди.

        Унудулмаз мягамлар бяхш едян бу тягдимат онун башлыжа сябябкары З.Сяфярованын чыхышы иля тамамланды.О, китабын ишыг цзц эюрмясиндя зящмяти олан щяр бир кяся - редактор Назим Ибращимова, ряйчи Фярщад Бядялбяйлийя, щабеля тягдиматын кечирилмясинин тяшяббцскары, щяр заман гапыларыны гонагларын цзцня мещрибанжасына ачан Азярбайжан Бястякарлар Иттифагына, шяхсян Фирянэиз ханыма, щабеля китабы охуйуб она мцнасибятини билдирян чыхышчылара вя юз илщамлы ифасы иля мярасими рювнягляндирян мусигичиляря сямими тяшяккцрцнц билдирди.Сонда Земфира ханым эяляжякдя Цзейир бяйля баьлы китаб йазыларса, онун тягдиматынын сяняткарын дцнйайа эюз ачдыьы, щяйат йолунда илк кювряк аддымларыны атдыьы Гарабаьда, Шушада кечирилмяси арзусуну сясляндирди.

        Инанырыг ки, беля дя олажаг. Щяр щалда Нявваб демишкян, “елмин ляззятини дцнйанын жями ляззятиндян артыг щесаб едян” вя бу фикри илбяил йени тядгигатлары, китаб вя мягаляляри иля тясдигляйян Земфира Сяфярованын щядсиз-щцдудсуз Цзейир дцнйасында сянэимяк билмяйян арашдырмаларынын бар веряжяйиня шцбщя етмямяк олар. Демяли, бизи, Земфира ханымын охужулары вя пярястишкарларыны, ирялидя алимин йени-йени тядгигатлары иля эюзлянилмяз, мараглы эюрцшляр эюзляйир.

Зцмрцд ДАДАШЗАДЯ

   
    copyright by musiqi dunyasi 2000-2005 ©

 


Next Page