ПОРТРЕТЛЯР
“МУЬАМ ЕНСИКЛОПЕДИЙАСЫ” ЛАЙИЩЯСИ
Материалы щазырлады Жямиля ЩЯСЯНОВА
Search

ПОРТРЕТЛЯР
НЯЬМЯДИР ЩЯЙАТ (Шяфигя Ахундова –85)
Сяадят ТЯЩМИРАЗ ГЫЗЫ
ДОСТ СЮЗЦ (Аида Таьызадя -75)
Земфира СЯФЯРОВА
МУЬАМШЦНАСЛЫЬЫН ЦФЦГЛЯРИ (Рамиз Зющрабов - 70)
Жямиля ЩЯСЯНОВА
ЭЯЛЯЖЯЙЯ ЦНВАНЛАНАН ЙАРАДЫЖЫЛЫГ (Тарийел Мяммядов - 60)
Жямиля ЩЯСЯНОВА
“МУЬАМ ЕНСИКЛОПЕДИЙАСЫ” ЛАЙИЩЯСИ
Материалы щазырлады Жямиля ЩЯСЯНОВА
ТАРИЙЕЛ МЯММЯДОВ МЮВЗУСУНДА ВАРИАСИЙАЛАР
Жаваншир ГУЛИЙЕВ
МУСИГИ ДЦНЙАМЫЗДАН БИР СЯЩИФЯ
Сяадят ТЯЩМИРАЗ ГЫЗЫ

 


2008-жи илдя Азярбайжан мядяниййят салнамясинин парлаг сящифясини тяшкил едян, щямчинин, дцнйа мусиги хязинясини зянэинляшдирян “Муьам енсиклопедийасы” кими мющтяшям бир няшрин ишыг цзц эюрмяси юлкямизин мядяни щяйатында мцщцм ящямиййятли щадися олду. “Муьам енсиклопедийасы” Щейдяр Ялийев Фондунун вя Азярбайжан Мядяниййятинин Достлары Фондунун президенти, ЙУНЕСКО-нун вя ИСЕСКО-нун Хошмярамлы сяфири, миллят вякили Мещрибан ханым Ялийеванын рящбярлийи алтында щазырланмышдыр. Азярбайжан муьамынын инкишафы, милли мяняви сярвятляримизин горунмасы вя эяляжяк нясилляря чатдырылмасы, милли мусиги хязинямизин дцнйада тяблиьи мягсядиля щяйата кечирилян “Муьам-Ирс”, “Муьам-Дястэащ”, “Муьам-Интернет”, “Муьам-Антолоэийа”, “Муьам дцнйасы”, “Муьам Мяркязи” кими лайищялярдян бири дя “Муьам енсиклопедийасы”дыр. Лайищянин ящямиййятини вя йаранма просесини ачыгламаг цчцн биз “Муьам енсиклопедийасы”нын мясул редактору вя лайищянин координатору, Азярбайжан Республикасынын ямякдар инжясянят хадими, “Мусиги Дцнйасы” ъурналынын баш редактору, сянятшцнаслыг доктору, профессор Тарийел Мяммядова мцражият едирик.

        Тарийел Мяммядов: - Мещрибан ханым Ялийеванын рящбярлийи алтында щяйата кечирилян бцтцн лайищяляр мядяни эяляжяйя доьру апаран йолдур. Бу йол мядяниййятдяки унутганлыьы дяф едяряк, милли мяняви сярвятляримизин дирчялдилмяси вя йенидян дярк олунмасындан кечир. Мядяниййятин инкишаф сявиййяси тарихи йаддашын гайьыкешликля вя няжибликля горунмасынын эюстярижисидир. Тарихи йаддаш мядяниййятин важиб феномени олуб, юзцндя кечмиш вя индики билэиляри, эяляжяк барядя тясяввцрляри горуйараг, фиксасийа едяряк, мцасир идеалларын ифадячиси кими, дяйишян нясиллярин цнсиййятини, шяхси вя ижтимаи марагларын ащянэляшдирилмясини ещтива едир. Тарихин сяслянян абидяляри олан муьамлар - кечмиш нясиллярин билик вя тяжрцбя мянбяйидир. Мядяни ирс ися тарих бойу топланмыш зянэин сярвят олуб, жямиййятин, юлкянин, реэионун эяляжяк инкишафы цчцн ресурс кими истифадя олуна биляр. Мядяни ирс – бцтюв бир мадди вя интеллектуал - мяняви дяйярляр системи кими, яввялки нясилляр тяряфиндян йарадылараг горунмушдур вя дцнйанын мядяниййят хязиняси цчцн мцстясна ящямиййятя малик олуб, халгын, жямиййятин, дювлятин инкишаф сявиййясиня дялалят едир. Цмумиликдя муьам лайищяляринин мцщцм миссийасы да бундан ибарятдир

        Жямиля Щясянова: - Тарийел мцяллим, билдийимиз кими, “Муьам енсиклопедийасы” бяшяр мядяниййятинин шащ ясярляриндян бири олан Азярбайжан муьамыны дцнйанын бцтцн муьамсевярляриня чатдырылмасы мягсядляриня хидмят едяряк, муьам сянятинин сирляриня йийялянмяк истяйян щяр бир кяс цчцн бюйцк вя ежазкар муьам дцнйасы щаггында дольун тясяввцр йарадыр. Няшрин мящз бу жцр дцшцнцлмяси нядян иряли эялир?

        Т.М.: - Лайищянин идейасынын ясасыны муьамларын мусиги тяжяссцмц тяшкил едирди ки, бу да сясйазылары коллексийасынын ЖД-дисклярдя няшриндян ибарят олуб, аутентик истигамятля баьлы иди. Няшр олунмуш дисклярин антолоэийасы щяля чох илляр ярзиндя тякжя динляйижи аудиторийасы тяряфиндян дейил, щям дя пешякарлар тяряфиндян, илк нювбядя ися шифащи яняняли мусиги мядяниййятинин дашыйыжылары олан ханяндяляр тяряфиндян, халг чальы алятляри ифачылары тяряфиндян, хцсусиля дя эянжляр тяряфиндян тяляб олунажаг. Ахы бу сясйазыларынын чох щиссяси яввялляр яксяриййят цчцн ялчатмаз иди. Чох аз адамлар, ола билсин анжаг архив ишчиляри ондан истифадя етмяк имканына малик идиляр. Инди ися муьаматчыларын йени орийентири олажаг ки, онлар да буна доьру жан атажаглар. Йашлы сяняткарларын сясйазыларынын дяфялярля динлянилмяси муьамын юйрянилмясиндя илкин вя ясас мярщяля олмалыдыр. Беляликля, щазыркы лайищя тякжя муьам ирсинин горунмасына истигамятлянмяйиб, щям дя тядрис-тярбийя, методик вясаит миссийасыны дашыйыр.

        Ж.Щ.: - “Муьам енсиклопедийасы” ики щиссядян ибарятдир: Ы щисся китаб, ЫЫ щисся ЖД-албомлар шяклиндя тягдим олунур. “Муьам енсиклопедийасы” китабынын мязмуну щаггында бир гядяр ятрафлы мялумат версяниз мараглы олар.

        Т.М.: - “Муьам енсиклопедийасы”нын чап няшриндя бюйцк щяжмдя информасийа топланылыб. Бурада 1300-дян артыг сюзцн изащы верилмишдир: муьам сянятиля баьлы терминлярин шярщи, муьам ифачыларынын, бястякарларын йарадыжылыьы щаггында мялумат, антик дюврдян мцасир дювря кими дцнйанын бюйцк алимляри вя онларын мусигийя, муьама щяср олунмуш елми ясярляриня даир билэиляр, Азярбайжанын вя харижи юлкялярин мядяниййят хадимляринин муьам щаггында фикирляри, бир сыра тяшкилатларла – мусиги тящсили ожаглары, архивляр, музейляр, фондлар, мусиги коллективляри иля баьлы мялумат юз яксини тапмышдыр. Бцтцн бунлар щям муьам сяняткарларынын юзляриня, щям дя муьам сянятинин пярястишкарларына цнванланмыш, елми-публисистик дилдя йазылмыш мятнлярдир. Цмидварам ки, щяр бир шяхс бурада юзцня мараглы информасийаны ялдя едя биляжяк.

        Ж.Щ.: - Бяс няшрин икинжи щиссясини тяшкил едян ЖД-албомларын мязмуну нядян ибарятдир?

        Т.М.: - “Муьам енсиклопедийасы”нын ЫЫ щиссяси Азярбайжан ханяндяляринин сясйазылары коллексийасындан ибарятдир. Бу щиссядя беш ЖД-аудио албом топланмышдыр: “Гарабаь ханяндяляри”, “Муьам дястэащлары”, “Эянж ханяндяляр”, “Устад ханяндяляр” (айрыжа киши вя гадын ханяндяляр) адлы албомлар вя “Муьам енсиклопедийасы” електрон мултимедиа ДВД няшриндян ибарятдир. МП3 форматда 20 дискдя ХХ ясрин яввялляриндян башлайараг, ХХЫ ясрин яввялиня кими бир ясрлик дюврцн сясйазыларыны (125 адда) юзцндя жямляшдирир. Азярбайжан муьам сянятинин инкишафында бюйцк хидмятляри олан эюркямли ханяндялярин, республиканын мцхтялиф бюлэяляриня аид муьам ифачылыг мяктябляринин нцмайяндяляринин – устадларын вя эянж ханяндялярин ифасында муьам дястэащлары, кичик муьамлар, зярби-муьамлар, шикястяляр, тяснифляр вя халг мащнылары юз яксини тапмышдыр. Щяр бир албомун юз ящатя даиряси вардыр. Бцтцн бунлар муьам сянятинин зянэин алямини, нясиллярин варислийини, муьам яняняляринин давамыны, муьам ирсинин эюзял вя рянэарянэ нцмунялярини, классик юрняклярини тяжяссцм етдирир.

        Ж.Щ.: - “Муьам енсиклопедийасы” ДВД няшри щаггында ня дейя билярсиниз?

        Т.М.: - “Муьам енсиклопедийасы” ДВД няшри ися шифащи яняняли профессионал мусигийя аид эениш билэиляр верян мараглы мянбядир. Бу, електрон енсиклопедийа олуб, муьам сянятиндя истифадя олунан сюзлярин шярщи, муьамларын мяжмусу, шюбя вя эушя адлары, мягамларын гурулушу, ъанрлар, мусиги алятляри щаггында мялумат юз яксини тапмышдыр. Електрон няшрин ясас хцсусиййяти ондан ибарятдир ки, бурадакы щяр бир терминин изащы чохтябя-гяли олуб, диэяр сящифялярля ялагялянир, щямчинин, щямин сюзц даща ятрафлы шякилдя изащ етмяк цчцн фото, аудио, видео материаллардан, мусигишцнасларын сяслянян мцщазиряляриндян, нот нцмуняляриндян истифадя олунур, беляликля, тягдим олунан шярщляр жанландырылыр.

        Ж.Щ.: - Муьам енсиклопедийасынын щазырланмасы просеси щаггында бир гядяр мялумат верярдиниз.

        Т.М.: - “Муьам енсиклопедийасы”нын щазырланмасы “Мусиги Дцнйасы” ъурналынын електрон няшрляр мяркязи тяряфиндян щяйата кечирилиб. Лайищя мцзакиря олунан заман ясас йарадыжылыг сехляринин тяшкили вя онларын цч истигамятдя фяалиййяти мягсядяуйьун щесаб олунду: биринжиси, сюзлцйцн щазырланмасы, материалын топланмасы, мятнин йазылмасы вя йыьылмасы вя онун електрон мултимедиа тяртибаты, икинжиси, няшрин дизайны, цчцнжцсц, сясйазыларынын топланмасы вя МП3 форматда дискляря йазылмасындан ибарятдир. Биринжи вя ясас сех “Мусиги Дцнйасы” ъурналынын редаксийасында фяалиййят эюстярирди. Бурада мятн цзяриндя ишляйян мусигишцнасларын ямяйини хцсуси гейд етмяк истярдим. Дизайн мясяляляри иля “ТУТУ-десиэщн” дизайн мяркязи вя ряссам Тярлан Горчу тяряфиндян щяйата кечирилиб. Сясйазмаларынын топланмасы, рягямсал бярпасы вя тяртибаты иля ясасян бястякар, ямякдар инжясянят хадими Жаваншир Гулийев мяшьул олмушдур. Эянж ханяндяляринин сясйазылары Милли Консерваторийанын ректору, халг артисти Сяйавуш Кяриминин рящбярлийи алтында щяйата кечирилмишдир.

        Ж.Щ.: - Ялбяття ки, щяр бир лайищянин реаллашмасы цчцн мцяййян база вя щазырлыг мярщяляси олмалыдыр. Ян азы бу сащядя мцяййян тяжрцбя лазымдыр. “Мусиги Дцнйасы” йарадыжы коллективинин рящбяри олараг, “Муьам енсиклопедийасы” чохжящятли, ящатяли бир лайищянин координатору кими Сиз щансы тяляблярдян чыхыш едирдиниз?

        Т.М.: - Сюзсцз ки, бизим цчцн ясас мейар профессионаллыгдыр. Яввялки иллярдя “Мусиги Дцнйасы” ъурналынын електрон няшрляр мяркязи тяряфиндян бу истигамятдя бязи ишляр эюрцлмцшдцр. “Цзейир Щажыбяйов” електрон енсиклопедийасы, Яфрасийаб Бядялбяйлинин “Изащлы-монографик Мусиги лцьяти” кими веб-сайтлар буна мисалдыр, йяни бизим артыг бу сащядяки ишляримиз бу няшрин щазырланмасында, хцсусиля ДВД-дискин йаранмасында тяжрцби-методолоъи база олду. Диэяр бир тяряфдян ися биз Мещрибан ханымын рящбярлийи алтында “Гарабаь ханяндяляри” лайищясиндя дя иштирак етмишик. Бу лайищянин реаллашмасындан бир гядяр яввял “Мусиги Дцнйасы”нын йарадыжы групу тяряфиндян ХХ ясрин яввялляриня аид кющня граммофон валларынын рягямсал бярпасы мцщцм мярщяля олду.

        Ж.Щ.: - “Муьам Дцнйасы”нын виртуал мяканда мювжудлуьу мцмкцндцрмц? Бунун муьам сянятинин юйрянилмясиндя вя инкишафында ящямиййятини нядя эюрцрсцнцз?

        Т.М.: - Мултимедиа електрон ялагя васитяляринин йени нювц кими глобал мигйасы иля сяжиййялянир. Юзцндя бцтцн кцтляви коммуникасийа васитялярини интеграсийасы иля, интерактивлийи иля бизим мядяниййятимизи о жцмлядян, яняняви мядяниййяти дяйишир. Мултимедиа васитяляри инкишафда олан йарадыжы потенсиала маликдир ки, бу да юзцнцифадянин рянэарянэ вя фяал щярякятли форма вя методларыны тапмаьа имкан верир. Мцасир мядяниййятин феномени олан мултимедианын ясас тядгигат истигамятляриндян бири кими мядяни ирсин рягямсаллашдырылмасыны гейд етмяк лазымдыр ки, бу да щал-щазырда билаваситя ЙУНЕСКО-нун байраьы алтында дцнйанын бир чох юлкяляри вя бейнялхалг бирлик тяряфиндян хцсусиля фяал вя мягсядйюнлц сурятдя инкишаф етдирилир. Мяним фикримжя, ялбяття ки, муьамларын виртуал мяканда мювжудлуьу онларын аудиторийасынын эенишлянмясиня вя мцхтялиф миллятлярдян олан инсанларын йаддашында кюк салмасына шяраит йарадыр.

        Ж.Щ.: - Тарийел мцяллим, цмидварыг ки, Мещрибан ханымын мядяниййятимизин йцксялишиня хидмят едян вя цмумбяшяри ящямиййят кясб едян муьам лайищяляринин бундан сонракы реаллашмасы да уьурла давам етдириляжяк вя бу мярщялядя дя “Мусиги Дцнйасы”нын йарадыжы групунун рящбяри кими фяалиййятиниз даща эениш мигйаслы олажаг вя бу йолда Сизя мцвяффягиййят арзулайырыг.

* * *

“Муьам енсиклопедийасы" веб-сайтынын цнваны :щттп://муэам.мусиэи-дунйа.аз

   
    copyright by musiqi dunyasi 2000-2005 ©

 


Next Page