ПОРТРЕТЛЯР
ДОСТ СЮЗЦ (Аида Таьызадя -75)
Земфира СЯФЯРОВА
Search

ПОРТРЕТЛЯР
НЯЬМЯДИР ЩЯЙАТ (Шяфигя Ахундова –85)
Сяадят ТЯЩМИРАЗ ГЫЗЫ
ДОСТ СЮЗЦ (Аида Таьызадя -75)
Земфира СЯФЯРОВА
МУЬАМШЦНАСЛЫЬЫН ЦФЦГЛЯРИ (Рамиз Зющрабов - 70)
Жямиля ЩЯСЯНОВА
ЭЯЛЯЖЯЙЯ ЦНВАНЛАНАН ЙАРАДЫЖЫЛЫГ (Тарийел Мяммядов - 60)
Жямиля ЩЯСЯНОВА
“МУЬАМ ЕНСИКЛОПЕДИЙАСЫ” ЛАЙИЩЯСИ
Материалы щазырлады Жямиля ЩЯСЯНОВА
ТАРИЙЕЛ МЯММЯДОВ МЮВЗУСУНДА ВАРИАСИЙАЛАР
Жаваншир ГУЛИЙЕВ
МУСИГИ ДЦНЙАМЫЗДАН БИР СЯЩИФЯ
Сяадят ТЯЩМИРАЗ ГЫЗЫ

 


Мяним бу йазым чохдан таныдыьым, шяхсиййятиня щюрмят бяслядийим, Азярбайжанын эюзял зийалы гадыны, алижянаб инсан, пешякар мусигишцнас вя педагог, ямякдар инжясянят хадими, профессор Аида ханым Таьызадя щаггындадыр. Тясадцфи дейил ки, бурада мян онун зийалылыьыны вя алижянаблыьыны пешясиндян юнжя гейд етмишям, чцнки эюзял мцтяхяссис вя педагог олмаг мцмкцндцр, лакин зийалы гадын, щям дя алижянаб инсан олмаг чох чятиндир. Хошбяхтликдян Аида ханым Таьызадядя бцтцн бц жящятляр вя хцсусиййятляр цзвц сурятдя бирляшир вя тязащцр едир.

        Дейирляр ки, инсанын бюйцклцйц, эюрдцйц ишлярин гиймяти, дяйяри мясафядян даща айдын эюрцнцр. Аида ханым чох илляр иди ки, Тцркийянин Билкянд консерваторийасында дярс дейирди. Щямишя ишлядийи Бакы Мусиги Академийасында ися бу иллярдя онун йери эюрцнцрдц. Аида ханым саф, бцтюв инсандыр, сюзц далда йох, цзя дейяндир. Она эюря бязи щалларда, мцбащисяли мясялялярдя мян чох тез-тез бу сюзляри дейярдим: Аида ханым олсайды беля олмазды, о буна йол вермязди.

        Аида ханым Таьызадя мусигишцнаслыьымызда да юзцнцн сюзцнц демиш, пешякар дясти хяттини йаратмыш мусигишцнасдыр. Онун Азярбайжан бястякарлыг мяктябинин эюркямли нцмайяндяляри Жювдят Щажыйев, Нийази, Солтан Щажыбяйов, Фикрят Ямиров, Агшин Ялизадя, Ариф Мяликов щаггында йаздыьы китаблары, мягаляляри, телевизийа иля чыхышлары гиймятлидир, дяйярлидир. Онун намизядлик диссертасийасы эюркямли бястякарымыз Солтан Щажыбяйовун йарадыжылыьына щяср едилмиш вя щяля 1969-жу илдя уьурла мцдафия едилмишдир. Аида ханым бир алим кими бу мювзуйа садиг галараг 15-16 илдян сонра йеня щямин мювзуйа гайыдараг диссертасийасынын ясасында Солтан Щажыбяйовун щяйат вя йарадыжылыьына щяср олунмуш монографийасыны няшр етдирир (1985). Монографийада Солтан Щажыбяйовун 2 симфонийасы, «Карван» симфоник поемасы, «Эцлшян» балети, симфоник оркестр цчцн йаздыьы увертура вя консерти арашдырылыр, бястякарын цслуб хцсусиййятиндян данышылыр. Сящв етмирямся бу, Солтан Щажыбяйов щаггында йазылмыш ян санбаллы вя йеэаня монографийадыр. Мусигишцнасын диэяр ясярляри дя, мясялян, Жювдят Щажыйев вя Агшин Ялизадя щаггында йаздыьы китаблар да пешякарлыьы, йцксяк нязяриййячи тящлили иля сечилир.

        Аида ханымы щямишя мцасир мювзулар, хцсусиля дя симфоник ъанрын йениликляри марагландырмышдыр.

        Йадымдадыр, Москвада ССРИ Бястякарлар Иттифагынын нювбяти гурултайында, щяр икимиз гурултайын нцмайяндяси кими иштирак едирдик. Сон иллярдя йазылмыш симфонийалары, о жцмлядян дя Ариф Мяликовун симфонийасыны марагла динлядик вя чох да мямнун галдыг.

        Чох иллярдян сонра мян Аида ханымла тамамиля тясадцфян А.Мяликовун Р.Мцстафайев адына музейдя кечирилян бир мцяллиф консертиндя дя иштирак етдим. Сюз вахтына чякяр, дейибляр. Онда да Аида ханымын йашы иди вя мян бажым Елмира иля ону тябрик етмяйя эетмишдик. Мяним бажым танынмыш пианочу, ямякдар инжясянят хадими, профессор Елмира Сяфярова Аида ханымла бярабяр консерваторийада охумушлар, йахын дост вя ряфигя идиляр. Биз Аида ханымы тябрик едяндян сонра о эцн, йяни февралын 5-дя музейя консертя эетдик. А.Мяликов гапыда дайаныб жянаб президенти эюзляйирди. Йер олмадыьына эюря бизи биринжи сырада отуртдулар. Бир аздан Щейдяр Ялийев нявяси, о вахт щяля ушаг олан Лейла иля эялди вя щямин сырада отурду, шякил чякилди вя бизя дя бу шякил йадиэар галды. Консерт бюйцк уьурла кечди. А.Мяликовун ясасян камера-вокал ясярляри сяслянди. Сящнядя бястякарын йаьлы бойа иля чякилмиш таблолары да нцмайиш етдирилирди.

        Аида ханым Таьызадянин фяалиййятинин ясас вя чох юнямли щиссяси ялбяття ки, педагоэика сащясиндяки фяалиййятидир. О, эянж нясля савад, билик ашыламаьы чох севир вя буну йцксяк пешякарлыгла едир.О, тялябяляриня няинки савад, билик верир, щям дя бу билийин мянбялярини дя эюстярир, щарадан ялдя етмяйиня кюмяк едир. Мясялян, онун хащиши иля мяним йаныма Академийайа эялмиш тялябясиня мян мцяллифи олдуьум хейли китабымы баьышладым.

        Аида ханым узун мцддят консерваторийанын «Мусиги тарихи» кафедрасынын мцдири вязифясиндя чалышмышдыр вя о иллярдя кафедра хцсуси фяаллыьы иля сечилирди. О, йени лайищяляри, йени курслары тядрис просесиня салыб тягдим едирди. Мясялян, «Мусиги тянгидинин тарихи вя нязяриййяси», «Мцасир мусиги», «Асийа вя Африка халгларынын мусигиси», «Елми тядгигатын ясаслары», «Оркестр цслубунун ясаслары» вя саир. Аида ханымын рящбярлийи иля онларла мусигишцнас мцдафия едиб елми ад газанмыш вя щал-щазырда пешякар мусигичи кими республикамызда вя онун щцдудларындан чох узагларда фяалиййят эюстярирляр. Онлардан бири дя бизим эялинимиз Севинж Рзайевадыр.

        А.Таьызадя щям дя бир сыра дярсликлярин вя мягалялярин мцяллифидир. Онлардан «Азярбайжанын мусиги тарихи» дярслийиндя «ХЫХ ясрин икинжи йарысында Азярбайжанын мусиги мядяниййяти» вя «Бюйцк Вятян мцщарибясиндя Азярбайжанын мусиги сяняти» щиссяляринин, «ХХ яср Азярбайжан мусигиси» топлусунун тяртибчиси вя юн сюзцн мцяллифи (ики бурахылыш - 1994, 1997-жи илляр), Мусиги ядябиййаты. Ушаг мусиги мяктябляринин ВЫЫ синфи цчцн дярслийин (Ф.Ялийева иля) вя диэяр бир чох мягалялярин, о жцмлядян мяним «Сяфийяддин Урмяви» китабыма йазылмыш юн сюзцн вя 50 иллийимя йазылмыш «Бящряли чаьлар» мягалясинин мцяллифидир.

        Бу йахынларда Анар Аида ханымын чох еркян дцнйасыны дяйишмиш щяйат йолдашы, бюйцк алим, академик, Азярбайжан Нефт Академийасынын ректору олмуш Тофиг Ялийев щаггында мягаля йазмышды. Мягалянин ады да «Елитар алим – Тофиг Ялийев» иди. Мягаляни охуйан Аида ханым зянэ едиб юз тяшяккцрцнц билдирди вя деди ки, Сизин юзцнцзцн аиляниз бцтцнлцкля елит аилядир, Анар да елитар сюзцнцн мянасыны вя ВИП-ля фяргини нежя дя эюзял анлатмышды.

        Тофиг мцяллим мяним хатиримдя ишыглы бир зийалы кими галмышдыр. Йадымдадыр, бирэя иштирак етдийимиз бир мяжлисдя Тофиг мцяллим бизим саьлыьымыза бадя галдырды вя мяня гызларына эюря тяшяккцрцнц билдирди. Мян Аида ханым вя Тофиг мцяллимин гызлары Ниэарын намизядлик диссертасийасынын рящбяри идим, щям дя о, мяним мцдир олдуьум «Мусиги тарихи вя нязяриййяси» шюбясинин елми ишчиси иди. Ниэар уьурла мцдафия едиб елми ада лайиг эюрцлмцшдцр. Инди артыг Ниэар нянядир, мян буну щеч жцр гябул едя билмирям, чцнки Ниэар мяним йаддашымда эянж тялябям кими галмышдыр.

        Аида ханымла биз аз-аз эюрцшцрцк, амма телефонла щямишя узун-узады данышырыг. Ня щагда? Сющбятимиз мусигимизин, халгымызын проблемляриндян тутмуш, щяр щансы отун мцалижяви тясири щагда да ола биляр. О заман биз бир-биримизля бир дальада, ладда кюклянмиш олуруг, щеч бир «мясафясиз», флансыз.

        Мян бурада Аида ханымын пианочу Елмира Сяфярованын анадан олмасынын 70 иллийиня щяср олунмуш китаб цчцн йаздыьы мягалясини хцсуси гейд етмяк истярдим: «Демя кядярля ки, онлар йохдур, миннятдарлыьыны билдир ки, онлар олублар». Иван Буниндян эютцрцлмцш бу тясялливерижи мисралар мягалянин башлыьында эятирилмишдир. Аида ханым ряфигяси Елмира ханымы бир пианочу, педагог вя шяхсиййят кими йцксяк гиймятляндирмиш, севмиш, онун синфинин бир сыра консертляриня ресензийа йазмыш вя бу консертлярдя юн сюзля чыхыш етмишдир. Арамыздан чох тез эетмиш бажым юмрцнцн сон эцнляриндя о вахт Билкянд консерваторийасында ишляйян Аида ханыма мяктуб йазмышды. Мяктубу гызым Эцнел халасынын хащиши иля тцркжя цстцнц йазыб йола салмышды. Бу мяктубу Аида ханым ряфигясинин юлцмцнцн 40-жы эцнцндя алмышды. Аида ханым ады чякилян мягалясиндя щямин мяктубдан фрагментляр эятирир. Бизим мягалянин адына вя рущуна уйьун эялдийи цчцн биз дя бу парчаны вермяк истярдик. Мяктубда дейилир: «Щяйатда биз чох вахт ишлятдийимиз сюзлярин мянасына вармырыг. Амма чох щайыф… Бязи чох ишлянмиш сюзляр мцяййян шяраитдя хцсуси мяна кясб едир. Мясялян, «Мясафя» сюзц кими. Бу сюз каинат кими чох горхунж, ябяди сяслянир. Мян буну она эюря йазырам ки, биз бир-биримизя беля лазым олан вахт, бир-биримиздян беля узаг мясафядяйик».

        Мясафя сюзц бу мяктубда мякан мянасында ишлянмишдир. Лакин мян бу сюзц диэяр мянада да, мясялян, рущян бир-бириндян узаг олан инсанлар арасындакы мясафя кими, инсанларын дахили алями иля индики заманын ахары арасындакы мясафя кими, инсанын дахили аляминин онунла щямащянэ эялмямяси, уйушмамасы мянасында да эятирирям.

        Щямин мягалядян бир парчаны да вермяк истярдим. ХХЫ ясрин Бакысы щаггында данышан Аида ханым йазыр ки, инди чох тикилир, ейни заманда, щям дя чох даьыдылыр, сюкцлцр, икинжиси щаггында о, цряк аьрысы иля данышыр. Онларын Ичяри Шящярдяки ата евляри сюкцлцб йериня намялум «йени азярбайжанлы» тяряфиндян ев тикилиб. Аида ханым етираф едир ки, Бакынын кцчялярини эязмяйи щямишя чох севирди, амма, инди доьма шящяриндя о, юзцнц йад щисс едир, биналар башга, инсанлар да юзэяляшиб. Яввялки вахтла еля бил бир бошлуг, учурум, бир мясафя йараныб - дейир. Яфсус ки, бу мясафя башгалашмыш инсанлар арасында да щисс олунур. Ня ися…

        Бу эцн Аида ханымын йубилейиндя мян она жан саьлыьы вя йени йарадыжылыг уьурлары арзулайырам. Щям дя арзулайырам ки, йаранан бу бошлуг, бу мясафя тезликля арадан эютцрцлсцн вя Аида ханымын нурлу симасы щямишя ишыг сачсын!

   
    copyright by musiqi dunyasi 2000-2005 ©

 


Next Page