АРИФ БАБАЙЕВ – 70
Жямиля ЩЯСЯНОВА
 

Азярбайжан зянэин милли мядяни вя мяняви сярвятляря малик бир юлкядир. Анжаг дцнйанын мядяниййят хяритясиндя Азярбайжан - Муьам юлкяси кими таныныр. Бу, бир данылмаз щягигятдир.

        Азярбайжан муьамыны дцнйада таныдан онун бюйцк муьам устадларыдыр. Вя беля устад сяняткарлардан бири халг артисти Ариф Имран оьлу Бабайевдир.

        Ханяндя Ариф Бабайев. Даим консерт салонларындан, опера сящнясиндян, телевизийа екранларындан, радио дальаларындан щязин вя шаграг сясини ешидирик, нурлу симасыны эюрцрцк. Ону щям дя бир мусиги хадими кими таныйырыг, тяжрцбяли мцяллим кими уьурларыны – йетирдийи ханяндялярин йарадыжылыьыны изляйирик. Вя бцтцн бунлардан бюйцк гцрур дуйуруг. Ян азы халгымызын беля бир сяняткар оьлу иля мцасир олдуьумуза эюря, онун сянят наилиййятляринин жанлы шащиди олдуьумуза эюря, онун ясрарянэиз сясини жанлы олараг ешитдийимизя эюря, эюзцмцз гаршысында йаратдыьы ежазкар муьам сянятинин сещри иля йашадыьымыза эюря.

        Бу эцнлярдя Ариф Бабайев 70 йашыны гейд едир. Ялбяття ки, йубилей тарихляри щяр бир сяняткар цчцн хцсуси бир ящямиййят, хцсуси бир мяна кясб едир. Истяр-истямяз юмрцнцн сящифялярини вярягляйирсян, кечдийи йарадыжылыг йолуна нязяр салырсан, севинжли-кядярли эцнляр йада дцшцр, санки онун уьурларыны, зирвяйя, камиллийя апаран йолу бир даща йашайырсан. Вя бир даща ямин олурсан ки, бу дцнйада щяр бир сяняткарын юз амалы, юз мярамы вя мягсяди вар.

        Ариф Бабайев Азярбайжан мядяниййят хязинясинин парлаг сящифялярини тяшкил едян Гарабаь муьам мяктябинин эюркямли нцмайяндяси, Гарабаь ханяндяляринин яняняляринин мцасир дюврдя лайигли давамчысыдыр.

        О, 1938-жи илдя Гарабаь торпаьында, Аьдам шящяри йахынлыьында Сарыщажылы кяндиндя анадан олмушдур. Ушаг йашларындан мейлини мусигийя салан Ариф эюзял сяси иля инсанлары валещ едир. Гарабаьын муьамла няфяс алан мцщити онун мусиги истедадынын йеткинляшмясиндя бюйцк рол ойнайыр. Гарабаьын муьам усталарынын янянялярини мянимсяйян Ариф ханяндя олмаг арзусу иля йашайырды. Тядрижля о, ел шянликляриндя чыхыш етмяйя башлайыр, динляйижиляр тяряфиндян севилир.

        Лакин Ариф Бабайевин бюйцк сянятя эялиши, онун бир ханяндя кими формалашмасы 1960-жы илляря тясадцф едир. Бу иллярдя о, Бакыйа кючцб, мусиги тящсили алыр. Щямчинин, Мядяниййят вя Инжясянят Университетиндя Мусигили театр факцлтясиндя (танынмыш театр хадими Солтан Дадашовун синфиндя) али тящсил алыр. Азярбайжан Дювлят Филармонийасынын солисти олур. Азярбайжан Дювлят Опера вя Балет Театрына муьам операларында баш роллара дявят олунур.

        Щцдудсуз муьам дярйасына баш вурмаг, бу сянятдя юз сюзцнц демяк, из салмаг щеч дя асан дейил. Тябиидир ки, щяр ханяндя бу йолу эедя билмир. Вя бу йолда уьур газананлар юз дяст-хятти иля сечилмиш ханяндялярдян бири олур. Ариф Бабайев кими...

        О, даим сянятини тякмилляшдирмяйя чалышараг, йарадыжылыг ахтарышлары иля зянэин бир юмцр йашайыр.

        Ариф Бабайев юзцндян яввялки бюйцк ханяндялярин лент йазыларыны вя валларыны, мцасирляринин ифасыны динляйяряк, муьамларын сирляриня йийялянмиш, классик муьамлары дяриндян юйрянмишдир. О, Гарабаь ханяндялик мяктябинин тарихи сималары олан Сейид Шушинскинин, Хан Шушинскинин, Зцлфц Адыэюзяловун, Мцтяллим Мцтяллимовун муьам ифачылыьы яняняляриндян бящряляняряк, онларын дашыйыжысына чеврилмишдир. Ханяндя, ейни заманда, бу яняняляри йарадыжы сурятдя давам етдиряряк, онларын йени сявиййядя эяляжяк нясилляря ютцрцлмясиндя мцщцм ящямиййятли рол ойнайыр.

        Бцтцн бунлар Ариф Бабайевин юзцнямяхсус йарадыжылыг дяст-хяттинин формалашмасы, анжаг она хас олан ифачылыг цслубунун йаранмасы, устадлыг зирвясиня йцксялмяси цчцн бцнювря, бящряли мянбя олмушдур.

        Ханяндянин йарадыжылыьы онун охуйараг йаратдыьы муьамлардыр. Бу бахымдан Ариф Бабайев зянэин ирся маликдир. Онун охудуьу муьам вя тяснифлярин щяр бири юзц-юзлцйцндя тякраролунмаз сянят ясярляридир.

        “Раст”, “Шур”, “Сеэащ” муьам дястэащлары, “Аразбары”, “Гарабаь шикястяси” зярби муьамлары онун ифасында хцсуси зювг вя щяссаслыгла сяслянир, ханяндя онлары бцтцн мелодик вя поетик мязмунунун инжяликляриля тяфсир едир. Хцсусиля онун “Сеэащ” муьамы бянзярсиздир. Ханяндя бу муьамы црякдян эялян бир мялащятля охуйур, дуйдуьуну охуйур: инсаны шювгя эятирян, хяйала далдыран, аьладан-эцлдцрян эюзял мусиги, илащи охунушдур бу.

        Мусиги тарихимиздя “Сеэащ” муьамынын чох мащир ифачылары олмушдур. Халг арасында “Сеэащ Ислам” адландырылан ханяндя Ислам Абдуллайев, Гасым Абдуллайев, Хан Шушински ... Цмумиййятля, Гарабаь ханяндяляринин йарадыжылыьында “Сеэащ” муьамы мяхсуси авазларла, чох тясирли сяслянир. Бялкя дя бу муьам Гарабаьын аб-щавасы иля йоьрулмушдур. Халг арасында зярби-мясяля чеврилмиш беля бир мяшщур дейим дя вар: “Гарабаьда инсанлар “Сеэащ” цстя аьлайыр, “Шащназ” цстя эцлцрляр”. Бу сюзлярдяки мянаны дярк етмяк цчцн Гарабаь ханяндялик мяктябинин эюркямли нцмайяндяси Ариф Бабайевин охудуьу Сеэащ муьамыны динлямяк, мянжя, еля Гарабаьын аб-щавасы иля няфяс алмаьа бярабярдир.

        Ариф Бабайевин ифасында сяслянмиш бцтцн муьам дястэащлары лентя йазылыб радионун гызыл фондунда сахланылыр.

        О, тясниф вя халг мащныларынын ифачысы кими дя мяшщурдур. Щямчинин, ханяндялярин репертуарына дахил олмуш вя халгын дилинин язбяриня чеврилмиш бир чох тяснифлярин йарадыжысыдыр.

        Ариф Бабайев ханяндя цчцн важиб олан мцщцм кейфиййятляри юзцндя бирляшдирир. Бунлар щансылардыр? Илк нювбядя, эениш диапазонлу сяс, йцксяк ифачылыг габилиййяти, щяссас мусиги дуйуму; буна халг арасында: “йахшы цряйи вар” дейирляр. Ейни заманда, онун бир инсан кими хейирхащлыьы ифасына эюзяллик щиссляри ашылайыр. Ялбяття ки, сящня мядяниййяти дя важиб шяртдир.

        Ариф Бабайев Азярбайжан муьамыны дцнйа мусиги аренасында тяблиь едян ифачыдыр. О, юлкямизин щцдудларындан кянарда – Авропа, Асийа вя Американын бир чох шящярляриндя гастрол сяфярляриндя олмуш, консертляр вермишдир. Харижи юлкялярдя олмаг, мцвяффягиййят газанмаг, о юлкялярин динляйижи ряьбятиня лайиг эюрцлмяк ханяндя цчцн бюйцк хошбяхтликдир. Ханяндянин консертляри щяр йердя динляйижиляр тяряфиндян марагла гаршыланыр, онун ифасы дяфялярля граммофон валларына, компакт дискляря йазылмышдыр.

        Ариф Бабайевин йарадыжылыьынын даща бир шахяси опера иля, бу сящнядя йаратдыьы ролларла баьлыдыр. Опера театрында о, Цзейир Щажыбяйовун “Лейли вя Мяжнун” операсында Мяжнун, “Ясли вя Кярям” операсында Кярям, Мцслцм Магомайевин “Шащ Исмайыл” операсында Шащ Исмайыл, Зцлфцгар Щажыбяйовун “Ашыг Гяриб” операсында Ашыг Гяриб, Шяфигя Ахундованын “Эялин гайасы” операсында Жамал ролларында чыхыш етмишдир.

        Бу роллардан бирини хцсуси гейд етмяк истярдим: Мяжнун ролуну... Бу ролун тарихян шющрятли ифачылары олуб. Опера сящняси “Лейли вя Мяжнун” операсынын бир ясрлик сящня юмрц бойу нечя-нечя Мяжнунлар, Лейлиляр эюрцб. Ариф Бабайев бу ябяди сянят мябядиня юз дяст-хятти иля дахил олмуш вя юз лайигли йерини тутмуш сяняткардыр.

Материалларла бцтювлцкдя таныш олмаг цчцн ъурналын чап вариантына мцражият едя билярсиниз.









Copyright by Musigi dyniasi magazine
(99412)98-43-70