НАЦИОНАЛЬНАЯ СТРАТЕГИЯ РАЗВИТИЯ СФЕРЫ АВТОРСКОГО ПРАВА И ДРУГИХ ПРАВ ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНОЙ СОБСТВЕННОСТИ
Камран ИМАНОВ
 

2010-жу ил апрелин 16-да Азярбайжан Республикасы Мцяллиф Щцгуглары Аэентлийи “Азярбайжан Республикасында мцяллифлик щцгугу вя диэяр ягли мцлкиййят щцгуглары сащясинин инкишафы цзря милли стратеэийа” вя ягли мцлкиййят Дювлят Програмынын лайищяси мювзусунда Дяйирми маса тяшкил етмишдир.

        Дяйирми масада Азярбайжан Республикасы Назирляр Кабинетинин, Мядяниййят Назирлийинин, Рабитя вя Информасийа Технолоэийалары Назирлийинин, Игтисади Инкишаф Назирлийинин, Дювлят Эюмрцк Комитясинин, Стандартлашдырма, Метролоэийа вя Патент цзря Дювлят Комитясинин мясул шяхсляри, гейри-щюкумят тяшкилатларынын нцмайяндяляри, щямчинин Цмумдцнйа Ягли Мцлкиййят Тяшкилатынын (ЦЯМТ) Авропа вя Асийанын мцяййян юлкяляри цзря Департаментинин бюйцк щцгуг мцшавири Серэей Зотин вя ЦЯМТ-нин вя Бюйцк Британийанын ягли мцлкиййят мясяляляри цзря експерти Рон Марчант иштирак етмишляр.

        Тядбири Азярбайжан Республикасы Мцяллиф Щцгуглары Аэентлийинин сядри жянаб К.Иманов ачмышдыр. О демишдир: “Сон илляр технолоэийаларын, игтисадиййатын вя глобал жямиййятин инкишафы ягли мцлкиййят бейнялхалг институту гаршысында бир сыра жидди чаьырышлар иряли сцрцб. Бунларын ян кяскини вя ян чох нязяря чарпаны ягли мцлкиййят феноменидир вя она артан ижтимаи диггятдир. Бу феномен юз хцсусиййят вя спесификасына эюря узун илляр кюлэядя галараг, йалныз сон ики онилликдя ижтимаи диггятин вя тящлиллярин фокусуна чеврилиб. Ягли мцлкиййятин дцнйадакы дяйишмиш иглиминин идаря олунмасы щал-щазырда Цмумдцнйа Ягли Мцлкиййят Тяшкилатынын (ЦЯМТ) цзв дювлятляринин сийасятинин мяркязиндядир. Сябяб ися бетона вя дямиря ясасланан кющня игтисадиййатын инди «биликляря ясасланан игтисадиййата», «креатив игтисадиййата» чеврилмяси иля ялагядардыр вя ягли мцлкиййятин ролу бурада ингилаби характер дашыйыр. Щазырда ягли мцлкиййят инновасийалара, йениликляря вя йарадыжылыьа, инновасийалы вя йарадыжылыг мящсул вя хидмятлярин эениш йайылмасына ялверишли мцщит формалашдыран ясас васитядир.

        Беля ки, дцнйада тядгигат вя инкишаф мягсядляриня щяр ил трлн. долларла юлчцлян мябляьляр йюнялдилир, дцнйа мигйасында креатив игтисадиййатын щяжми 4 трлн. доллара чатыб. Планетимизин цмуми игтисадиййатында ися ягли мцлкиййятя ясасланан игтисадиййатын пайы 45%-и ашыб. Нятижя етибариля ян инкишаф етмиш юлкялярдя елм тутарлы истещсал сащяляринин ЦДМ-дяки пайы 30-40% арасындадыр вя дцнйа мигйасында «ягли мцлкиййятя ясасланан сянайедя» ян инкишаф етмиш бир нечя юлкянин пайы 35% йахындыр. Цстялик, щямин юлкялярин 80-90%-нин ЦДМ-дяки артымы техника вя технолоэийаларда яксини тапан йени биликлярин щесабынадыр.

        Ону да ялавя едяк ки, Бейнялхалг Ягли Мцлкиййят Алйансынын мялуматына ясасян йалныз мцяллифлик щцгугу вя ялагяли щцгуглара ясасланан сянайенин («креатив индустрийа») инкишаф етмиш юлкялярин ЦДМ-дяки пайы 8% тяшкил едир, бу рягямя сянайе мцлкиййятиня ясасланан 3% щяжминдя сащяляри дя ялавя етсяк, бирэя пайын 11%-и ашдыьынын шащиди олуруг.

        Микроигтисади сявиййядяки дяйишикликляр дя диггяти жялб едир. Апарыжы фирма вя ширкятлярин ягли мцлкиййятя ясасланан гейри-мадди активляри 80%-и кечмишдир. Цмумиййятля, дцнйа цзря гейри-мадди вя мадди активлярин нисбяти 3:1 вя фирма дяйяринин 50-80%-и интеллектуал капиталдан ибарятдир. Дейилянляря ЫТ-ЫП-е.жом триадасыны, йяни информасийа технолоэийаларынын вя електрон тижарятин ягли мцлкиййятя гошулмасындан иряли эялян проблемляри нязярдян кечирсяк, йаранмыш мянзяря тамамланыр. Чцнки 10 млрд. доллара йахынлашан електрон базарын дцнйа тижарятиндя пайы илдян-иля сцрятля артыр вя бу виртуал базарда сатылан щяр 5 мящсулдан 4-ц ягли мцлкиййят обйектляридир. Щазырда дцнйада 1,6 млрд. инсан Интернет шябякясинин хидмятляриндян истифадя едир вя йер кцрясинин ящалисинин 61% Мобил телефон мцштяриляридир.

        Беляликля, ЦЯМТ-нин Баш директору д-р Ф.Гарринин сюзляри иля десяк, “бир тяряфдян юлкялярин игтисади мягсядляри, приоритетляри вя ресурслары вя диэяр тяряфдян ягли мцлкиййятин истифадяси араларында даща мцкяммял ялагялярин формалашмасы щяддиндян артыг важибдир.

        Бир сюзля, ягли мцлкиййят хидмят едян игтисади шяртляр вя сосиал контекст дилиндя данышмаьы юйрянмялидир». Бу мясялянин йеэаня йолу ягли мцлкиййят цзря Милли Стратеэийаларын щазырланмасындан ибарятдир.

        Бялли олдуьу кими, ЦЯМТ цзв-дювлятлярин ягли мцлкиййят цзря Милли Стратеэийаларынын формалашмасына бюйцк юням верир вя апарылан ишляри дястякляйир.

        Ягли мцлкиййят Милли Стратеэийаларынын йарадылмасына старт яслиндя ЦЯМТ-нин Баш директору жянаб Френсис Гарринин 2008-жи илдя вязифясинин ижрасына башладыьы заман Баш Ассамблейада етдийи чыхышла верилмишдир. ЦЯМТ-нин бу йени хятти д-р Ф.Гарринин 2009-жу илин сентйабрындакы Баш Ассамблейадакы чыхышында да бир даща юз тясдигини тапмышдыр.

        Ягли мцлкиййят Милли Инкишаф Стратеэийасы юз-юзлцйцндя башлыжа сяняддир вя о, бу вя йа диэяр юлкянин ягли мцлкиййятин йени чаьырышларына жаваб веряряк, йаранмыш йени проблемлярин щялли йолларыны арайараг, гаршыда дуран щядяфляря наил олмаг имканларыны, истигамятляри цзя чыхарыр.

        Милли Стратеэийанын щазырланмасы комплекс амиллярдян асылы олан системли ишдир. Илк нювбядя милли мараглара ясасланараг вя бейнялхалг тяжрцбяни нязяря алараг Азярбайжанын Ягли мцлкиййят прогноз системи гурулмалыдыр. Беля бир прогноз бир тяряфдян ахтарыш прогноза ясасланмалыдыр, йяни ягли мцлкиййят системинин инкишаф мейлляринин ашкар едилмясини вя бу еволйусийанын тящлилини тяляб едир. Бир сюзля, прогноз моделинин эерчякдян эяляжяйя гурулмасы демякдир.

        Диэяр тяряфдян норматив (мягсядли) прогноз истифадя олунмалыдыр, йяни експертляр тяряфиндян щядяф кими сечилян эяляжяк дурумлара наил олунмасы, буна эятиря билян йолларын вя йериня йетирмя мцддятляринин ахтарышы мцяййян едилмялидир. Бир сюзля, прогнозун эяляжякдян эерчяйя эятирилмяси демякдир.

        Ахтарыш вя норматив прогнозлар вящдят тяшкил етмялидир.

        Бир важиб мягам да ондан ибарятдир ки, Милли инкишаф Стратеэийасы узунмцддятли олараг гыса мцддятли Дювлят програмлары вя Тядбирляр Планлары иля даим тямасда олур. Бунун башлыжа сябяби ондан иряли эялир ки, Стратеэийа сечилян мягсядляря ясасланан узунмцддятли инкишаф истигамятинин кейфиййятжя мцяййян едилмясидирся, Програм Стратеэийанын мягсядляриня наил олан аддымлар комплексидир.

        Хцсуси гейд етмяк лазымдыр ки, Ягли Мцлкиййят Дювлят Програмынын лайищяси Азярбайжан Республикасынын Президенти жянаб Илщам Ялийевин 2006-жы ил 2 август тарихли Сярянжамынын ижрасы иля ялагядар щазырланыб вя онун ясасында ишлянмиш Милли Стратеэийадыр. Цмумиййятля, демялийям ки, Президент Илщам Ялийевин гайьысы вя дястяйи нятижясиндя юлкямиздя мцяллифлик щцгугу вя диэяр ягли мцлкиййят щцгуглары сащяси приоритет истигамятлярдян бириня чеврилиб вя онун тапшырыглары ясасында Мцяллиф Щцгуглары Аэентлийиндя ислащатлар давам етдирилир. Жянаб Президентин узагэюрянлийинин тязащцрцдцр ки, бу эцн ЦЯМТ нцмайяндяляри Мцяллифлик щцгугу вя диэяр ягли мцлкиййят щцгугларынын Милли инкишаф Стратеэийасы вя Ягли Мцлкиййят Дювлят Програмынын лайищяси иля таныш олурлар. Мян бунлары бюйцк фярящ щисси иля дейирям вя щесаб едирям ки, Азярбайжан дювлятинин бир сыра сащялярдя лидер олмасы, мцяллифлик щцгугу вя диэяр ягли мцлкиййят щцгуглары сащясиндя дя юз тясдигини тапмышдыр.

        Биз ЦЯМТ нцмайяндяляринин - жянаб Рон Марчант вя жянаб Серэей Зотинин Бакыйа эялмясини вя Азярбайжан цчцн ЦЯМТ-нин дястяйи иля Милли Стратеэийа щазырланмасынын башланьыжына чох йцксяк гиймят веририк. Мясяля ондадыр ки, Милли Стратеэийа Ягли Мцлкиййятин ян чох йайылмыш ики голуну - мцяллифлик щцгугу вя диэяр ягли мцлкиййят щцгугларыны вя сянайе мцлкиййятини юзцндя якс етдирмялидир. Бунунла йанашы, ягли мцлкиййятин диэяр нювляри: коммерсийа сирринин горунмасы вя щагсыз рягабят иля баьлы - Игтисади Инкишаф Назирлийи вя селексийа наилиййятляри иля баьлы ися Кянд Тясяррцфаты Назирлийи бу ишдя юз тющфялярини веряжякляр. Дцшцнцрям ки, дювлят органларымыз бир-бириня дястяк олараг бу мцщцм иши мцвяффягиййятля баша чатдыражаг. Щамыйа бу йолда уьурлар арзулайырам”.

        Сонра ЦЯМТ-нин Авропа вя Асийанын мцяййян юлкяляри цзря Департаментинин бюйцк щцгуг мцшавири Серэей Зотин эириш сюзцндя Азярбайжанда ягли мцлкиййят сащясиндя эюрцлян ишляри йцксяк гиймятляндирмиш, юлкямизин ЦЯМТ иля ямякдашлыг ялагяляринин лазыми сявиййядя олдуьуну нязяря чатдырмышдыр.

        ЦЯМТ-нин вя Бюйцк Британийанын ягли мцлкиййят мясяляляри цзря експерти Рон Марчант ися чыхышында Бюйцк Британийада ягли мцлкиййят щцгугларынын горунмасы сащясиндя эюрцлян ишляр барядя мялумат веряряк, бу сащядя тяжрцбя мцбадилясинин ящямиййятини гейд етмишдир.

        Жянаб Камран Иманов дяйирми маса иштиракчылары гаршысында “Мцяллифлик щцгугу вя диэяр ягли мцлкиййят щцгуглары сащясинин инкишафынын милли стратеэийасы” мювзусунда презентасийа иля чыхыш етмишдир. Щямин презентасийанын бюйцк марагла гаршыландыьыны нязяря алараг, ону тезис формасында охужулара тягдим едирик.

        Материалларла бцтювлцкдя таныш олмаг цчцн ъурналын «Интеллектуал мцлкиййят» сайтына мцражият едя билярсиниз.









Copyright by Musigi dyniasi magazine
(99412)98-43-70