örkəmli Sovet-Rus bəstəkarı, dahi pedaqoq, akademik D.B.Kabalevski özünün istər musiqi, istərsə də pedaqoji yaradıcılığı ilə təkcə rus xalqı üçün deyil, bütün bəşəriyyət üçün böyük sərvət qoymuşdur. Musiqinin insana öncə estetik baxımdan təsiri olduğunu daim qeyd edən sənətkar, həm də onun böyük tərbiyəvi əhəmiyyətini bildiyindən, ilk dəfə ümumtəhsil məktəbləri üçün çox vacib olan "Musiqi" proqramı yaratmaqla bir daha özünün tarixi şəxsiyyət olduğunu təsdiq etdi. Kkeçmiş Sovet məkanında olan digər respublikalar kimi Azərbaycan Respublikasında da onun yaratdığı yeni musiqi təhsili sistemi üzrə yerli şəraitə uyğun "Musiqi" proqramı yaradılmışdır. Həmin proqram 1977-ci ildən 1984-cü ilə qədər respublikamızın 20 şəhər və 15 kənd məktəblərində eksperimentdən keçirilmiş və nəhayət, 1985-ci ildən orta ümumtəhsil məktəbləri üçün Nazirlik tərəfindən əsas proqram kimi təsdiq edilmişdir.

Bəs mənim D.B.Kabalevski ilə ilk görüşüm və tanışlığım necə olmuşdur? Bu sualı mənə tez-tez verirlər. Onu da deyim ki, mənim bir pedaqoq və alim kimi formalaşmağımda və yetişməyimdə D.B.Kabalevskinin çox böyük rolu olmuşdur. Mən onunla ilk dəfə 1975-ci ildə Kuybışev şəhərində Ümumittifaq konfransda tanış olmuşam. Yadımdadır ki, o vaxt mən təzəcə Elmi Tədqiqat Pedaqoji Elmlər İnstitutunda işləyirdim və məni nazirlik tərəfindən həmin konfransa göndərdilər. O dövrdə mən əsasən musiqi yaradıcılığı ilə məşğul idim. Konfransda ilk dəfə D.B.Kabalevskinin yeni musiqi təlimi sistemilə, "Musiqi" proqramının məzmunu ilə tanış oldum. Onu da deyim ki, bu konfransda mənim D.B.Kabalevski ilə görüşüm bir qədər mübahisəli oldu. Belə ki, Rusiya ümumtəhsil məktəbləri üçün nəzərdə tutulmuş yeni "Musiqi" proqramının (I-III siniflər üçün) layihəsi ilə tanış olduqda gördüm ki, Azərbaycan Respublikası bu proqramda yalnız Q.Hüseynlinin "Cücələrim" və Q.Qarayevin "İldırımlı yollarla" baletindən "Qızlar rəqsi" ilə əks olunmuşdur.

Bununla əlaqədar D.B.Kabalevskiyə belə sualla müraciət etdim:

"Hörmətli Dmitri Borisoviç, nəyə görə zəngin ənənələrə malik Azərbaycan xalqının musiqisi Sizin proqramınızda yalnız 2 əsərdə əks olunmuşdur və nəyə görə rus məktəbliləri dahi Qara Qarayevi yalnız Afrika musiqisi yazan bir sənətkar kimi tanımalıdırlar?"

Dmitri Borisoviç mənalı-mənalı mənə baxaraq soruşdu: "Cavan oğlan, siz bu vaxta kimi harada idiniz? Yəqin sizinlə bu günə qədər tanış olmamağımızın nəticəsidir ki, dediyiniz dəqiqsizliyə yol verilmişdir".

Bu söhbətdən sonra axşam D.B.Kabalevski məni mehmanxanadakı otağına dəvət edərək, proqram və onun respublikamızda tətbiq imkanları haqqında söhbətlər etdi. Bu mənim ən xoş günlərimdən biri idi. Konfransdan Bakıya qayıdandan sonra mən respublikamız üçün yeni "Musiqi" proqramı hazırlamaq təklifi ilə o illər Elmi Tədqiqat Pedaqoji Elmlər İnstitutunun direktoru işləmiş professor, pedaqoji elmlər doktoru, əməkdar müəllim və gözəl insan Zahid Qaralova müraciət etdim. O məni diqqətlə dinlədikdən sonra bu sahədə tədqiqat aparmağı məsləhət gördü.

Çox qısa müddətdə yerli xüsusiyyətləri nəzərə almaqla yeni "Musiqi" proqramı yaradıldı və onun eksperimentdən keçirilməsi prosesinə başladıq.

D.B.Kabalevski ilə bundan sonra Sverdlovskda, Ukraynanın Suma şəhərində, Daşkənddə və Moskvada görüşməli olduq.

Nəhayət, ən yadda qalan görüş 1982-ci ilin oktyabr ayında Bakı şəhərində yeni "Musiqi" proqramı üzrə keçirilən Ümumittifaq Konfransı oldu. Əvvəla, onu deyim ki, keçmiş SSRİ-nin bütün respublikalarından 300-ə yaxın musiqiçilər, alim, pedaqoq, metodistlər bu ümumittifaq konfransda iştirak edirdilər. Konfrans çox yüksək səviyyədə keçdi. Bakı şəhərinin 15 ümumtəhsil məktəblərində, şəhərin 12 saylı məktəbində nümunəvi musiqi dərsi göstərdim. Bu dəfə də D.B.Kabalevski və ittifaqın bu sahədə ən tanınmış mütəxəssisləri iştirak edirdilər. Dərs verilib qurtardıqdan sonra D.B.Kabalevski belə dedi: "Çox gözəl, təkrarolunmaz, orijinal bir dərs dinlədik. Yerli şəraitə uyğunlaşdırılmış "Musiqi" proqramına gəlincə isə, məncə proqramın özü bizim "Musiqi" proqramına əsaslansa da, burda çox təzə və yeni tapıntılar vardır. Məncə digər respublikalar məhz belə bir yolla getsələr yaxşı olar".

D.B.Kabalevski bizim onunla tanış olduğumuz ilk gündən sonra mənə çox meyl bağlamışdı. Elə bir həftə olmazdı ki, heç olmasa bir dəfə mənimlə telefonla danışmasın. Digər tərəfdən mənim məsləhətlərimə də çox diqqətlə qulaq asar və lazım olanlarından istifadə edərdi. Onun mənə münasibəti o qədər səmimi və o qədər yaxşı idi ki, hətta 1980-ci ilin mart ayında Qazaxıstan Respublikasının birinci katibi, eləcə də o vaxtın Siyasi Büronun üzvü olan Kunayevin təklifini mənim bir dəvətimə görə rədd etmişdi. Bu belə olmuşdu. 1980-ci ilin mart ayının 21-28-də Kunayevin təklifi ilə D.B.Kabalevski Alma-Ata şəhərində müəllif konsertləri verməli idi. Bunun üçün artıq onun razılığı alınmışdı, Alma-Ata filarmoniyasının simfonik orkestrində D.B.Kabalevskinin əsərlərinin məşqləri aparılırdı. Yeni "Musiqi" proqramının respublikada bəzi problemlərilə əlaqədar mən mart ayının 15-də ona gecə saat 2-də zəng etdim və Bakıya gəlməsini xahiş etdim. O mənə dedi ki, "Axı Kunayevə söz vermişəm və mən sözümdən necə çıxım?" Bir qədər telefonda susandan sonra mənə belə sual verdi: "Siz saat neçədə yatırsınız?" Mən dedim ki, çox gec yatıram. Nə isə 2 saatdan sonra yenidən Moskva şəhərindən D.B.Kabalevski mənə zəng vuraraq dedi ki, guya xəstələndiyinə görə Alm-Ata şəhərinə gedə bilməyəcəyi haqqında teleqram vurulub. D.B.Kabalevski mart ayının 22-də Bakıya gəldi, burada o, çox yüksək səviyyədə qarşılandı və proqramla əlaqədar bütün problemlər müsbət həll olundu.1980-ci il mart ayının 28-də Moskvada "Komsomolskaya Pravda" qəzetində D.B.Kabalevskinin Bakı şəhərində olması ilə əlaqədar böyük bir məqalə çap olundu. Bundan sonra Kunayev D.B.Kabalevskiyə telefon edərək öz narazılığını da bildirmişdi. Bu hadisədən sonra bizim D.B.Kabalevski ilə münasibətlərimiz daha da yaxşılaşmışdı. Onun həyatının son günlərinədək mənimlə onun həm bilavasitə görüşlərimiz və məktublaşmağımız olmuşdu. Son məktubu mən ondan 1987-ci ildə onun ölümündən sonra almışdım. Bir sözlə, D.B.Kabalevski Azərbaycanda musiqi pedaqogikasının inkişafı üçün çox böyük işlər görmüşdü və bunu heç bir vaxt yaddan çıxartmaq mümkün deyildir.